19 februari 2010 - EO-Visie

'Ik stuit vaak op defecten in mijn geestelijk !even'

Van tradities en gewoonten krijgt hij kromme tenen. Enthousiast als hij is, doet hij de dingen liever spontaan. Henk Medema, uitgever van christelijke boeken, is dan ook niet verbaasd over de uitslag van de Spiritualiteitwijzer. Het laat de verschuiving in zijn geloofsbeleving zien. "Ik heb de waarde van gevoel en emoties in mijn spiritualiteit ontdekt."

Jouw Spiritualiteit
Op 17 februari lanceerde de EO de SpiritualiteitWijzer, een test die laat zien wat je spirituele taal is. Visie gaat tweewekelijks met bekende christenen in gesprek over de uitslag van hun SpiritualiteitWijzer. Deze week uitgever Henk Medema. Kijk voor meer info op www.jouwspiritualiteit.nl of maak de test zelf op www.spiritualiteitwijzer.nl

Voor hij de test maakt, vermoedt Henk Medema dat hij uitkomt op geel en donkerblauw, de talen van het enthousiasme en het denken. "Het zou me hoogst verbazen als ik bij traditie zou uitkomen," glimlacht hij. "Als uitgever móet de taal van het denken wel hoog scoren. Ik geniet enorm van goede studieboeken of van het studeren op theologische vraagstukken, al heb ik het behoorlijk moeilijk gehad met de vraag waar God was in Haïti. Een antwoord heb ik niet gevonden."

Bij de stelling `Ik denk na over hoe alles in elkaar zit' vult hij dan ook in: 'Past zeer goed bij mij.' "Dat zit in de genen. Als kind van nog geen 6 probeerde ik al te begrijpen wat de grote krantenkoppen over de Hongaarse opstand van 1956 betekenden. Krankzinnig eigenlijk. Wat moest ik als klein mannetje nu met zo'n historische gebeurtenis?"

Star
Een van de meest uitgesproken antwoorden geeft Medema bij stelling 12: `Vaste tradities en gewoonten voelen voor mij vertrouwd aan.' 'Dit past zeer slecht bij mij,' vult hij in. Is hier zelfs iets van antipathie te bespeuren? "Ik kan me erg opwinden als mensen in mijn ogen onnodig star aan tradities vasthouden, of roepen: 'Zo hebben we het altijd gedaan, dus zo is het goed.' Helaas ben ik daar in het verleden – ook binnen de Vergadering van Gelovigen –vaak tegenaan gelopen. Wie een beroep doet op de traditie om iets in het nu af te dwingen, kan niet op mijn applaus rekenen."

Tegenover de kromme tenen die hij krijgt van traditie en vaste gewoonten, staat zijn reactie op stelling 3: 'Ik doe veel spontaan.' "Absoluut. Ik bloei op als niet alles via de platgetreden paadjes gaat. Zo moest ik recent een bijbelstudie leiden. Vlak van tevoren kreeg ik te horen dat de groep ook avondmaal wilde vieren. Hoewel ik die avond erg moe was en me nauwelijks had kunnen voorbereiden, stemde ik er gelijk mee in. Een ander zou zo'n idee veel te spontaan vinden, of stellen dat je brood en wijn alleen op zondag in de kerk mag laten rondgaan. Mij gaf het een kick; ik heb een geweldige avond gehad."

Tranen
Als Medema alle vragen heeft ingevuld, krijgt hij de uitslag in percentages (zie foto). Ook verschijnen er in het beeldscherm twee historische christenen op wie hij lijkt. Niet geheel onverwacht springt de taal van het denken er met honderd procent uit en treft hij in C.S. Lewis een geestverwant. Verrassender is zijn tweede taal, die van de zintuigen, waarmee hij ineens Vincent van Gogh ontmoet. Maar zijn de ratio en het gevoel geen tegenpolen? Hoe kan die combinatie bij Medema samengaan? "Pak 'm beet twintig jaar geleden zou dit niet gekund hebben," bespiegelt hij. "Het denken zou in die tijd zeker ook op één staan, maar de zintuigen zouden ergens onderin bungelen. Je kunt dit gerust een grote verschuiving noemen, aangewakkerd doordat mijn horizon in de christelijke wereld is verbreed. Door veel evangelisch-oecumenische contacten heb ik ontdekt dat geloven veel méér is dan een intellectuele bezigheid. Ik ben de waarde van gevoel en emoties in mijn spiritualiteit gaan ontdekken. Zonder dat bewust te zoeken, lukt het me niet eens meer om de tranen tegen te houden als ik me op God richt. Ook steek ik zonder problemen mijn handen in de lucht als teken van aanbidding; vroeger absoluut niet. Verder dacht ik altijd dat bidden alleen mocht met gevouwen handen en gesloten ogen. Maar wie heeft dat verzonnen? Het is de beste manier om in slaap te vallen! Ik loop graag rondjes als ik stille tijd houd."

Frustratie
Na het denken en de zintuigen komt de taal van het activisme als goede derde boven drijven in de SpiritualiteitWijzer. Die combinatie maakt Medema tot een actiegerichte denker. Hij wil dat de kennis in zijn hoofd invloed heeft op zijn handen. Maar zijn toon blijft daarbij vriendelijk, getuige zijn hoge score bij de taal van het zorgen. Je zou kunnen concluderen dat Medema een milde activist is met een neus voor verzoening en verbinding. "Als ik merk dat er iets dreigt mis te gaan in christelijk Nederland, voel ik al snel de drang om in de pen te klimmen. Met enige regelmaat schrijf ik een stuk voor de opiniepagina van het Nederlands Dagblad. Maar pas op: dat wil niet zeggen dat elke primaire reactie geestelijk is. Ik merk dat het soms ook een uiting van frustratie of ongeduld kan zijn."

Speldenprikken
Het gesprek over zijn persoonlijke wandel met God voert Medema graag. Toch benadrukt hij diverse malen dat zijn spiritualiteit geen wondermiddel is om moeiteloos tussen de mijnen van het leven door te manoeuvreren. "Als zondig mens stuit ik maar al te vaak op defecten in mijn geestelijk leven. Spiritualiteit is dus niet een soort geestelijke prestatie. Het is aan lek en gebrek onderhevig en een noodzakelijke weg om God te zoeken. Maar het is een mooi pad, omdat Hij Zich laat vinden. Zijn vriendelijke speldenprikken houden me bij de les, hoe vaak ik ook de andere kant op wil lopen."