Ellips - maart 2010

De Jezus van de Qoeran [Koran]

Tegenover de hetze van Wilders - 'De Qoeran is een fascistisch boek' – is het de moeite waard eens na te gaan wat dat boek, dat zogenaamd verbrand zou moeten, worden, over Jezus te zeggen heeft. Dat is zo boeiend dat men tot op zekere hoogte vanuit Qoeran en Hadith Christus aan de moslims kunnen prediken, betoogt prof. Ouweneel.

Door Prof. dr. Willem J. Ouweneel

Prof. dr. Willem J. Ouweneel (1944) is gepromoveerd in de biologie (1970), de filosofie (1986) en de theologie (1993). Hij is verbonden aan de Evangelische Theologische Faculteit (Leuven), de Evangelische Theologische Academie (Zwijndrecht) en hij is oud-docent van de
Evangelische Hogeschool (Amersfoort). Hij heeft een omvangrijke predik- en schrijfbediening.

Als we de Jezus van de Qoeran vergelijken met die van de Bijbel, ontdekken we de volgende punten, die in dit artikel worden uitgewerkt:
(a) De Qoeran-Jezus en de NT-Jezus lijken, ondanks belangrijke verschillen, toch opvallend veel op elkaar.
(b) De Qoeran leert dat Jezus hoger is dan enige andere profeet, in bepaalde opzichten zelfs hoger dan Moehammad.
(c) De Qoeran bevestigt in feite het getuigenis van christenen over Jezus.

Voor citaten uit de Qoeran gebruik ik digiboek.50megs.com/koran van Hassan Alaoui en Mohamed el-Fers, maar het is verstandig daarnaast andere vertalingen (met name de gezaghebbende van J.H. Kramers en Fred Leemhuis) te gebruiken, omdat niet elke vertaling bepaalde belangrijke nuances doet uitkomen. Een belangrijke site is www.quran.com, die o.a. de Nederlandse vertaling van Salomo Keyzer plus de Tafsir al-Jalalayn (een gezaghebbende parafrase) van de Qoeran bevat.

Het materiaal van dit artikel is niet erg origineel; ik heb alle uitspraken zelf gecheckt, maar mij wel laten instrueren door verschillende sites, zoals: 
www.faithfacts.org/world-religions-and-theology/jesus-unique-in-quran-and-bible
www.letusreason.org/islam11.htm
www.ibnzura.com/quran.php
www3.sympatico.ca/shabir.ally/new_page_24.htm
www.christiananswers.net/q-eden/quran-jesus.html
islam.about.com/cs/jesus/f/jesus_quran.htm

1. Jezus’ maagdelijke geboorte

Zie Q3:45-47; 19:16-21 (soera van Maria! vgl. 5:75; 21:91; 66:12 over Maria's kuisheid). Maria werd bezocht door een engel, die haar de verwekking van Jezus boodschapte. Maria schrok, want zij had God haar maagdelijkheid beloofd en wilde die behouden (Q21:91). De engel stelde haar gerust en zei dat zo'n verwekking voor God gemakkelijk was, die van haar een teken wilde maken voor de mensen en een barmhartigheid van zijnentwege (Q19:19-22). De verwekking was het resultaat van een scheppingsdecreet van God, soortgelijk als de schepping van Adam. Echter:
• Adam werd geboren zonder menselijke vader of moeder (Q3:59; 15:28; 32:7; vgl. 2:30) - Jezus werd geboren uit een maagd (Q19:20-22).
• Adam werd geschapen van beneden: alleen uit stof, dus hij is aards (Q15:28; 32:7) - Jezus werd verwekt door een woord van God, dus is Hij hemels (Q3:45).
• Adam was ongehoorzaam aan God (Q2:36) – Jezus was zondeloos (Q19:19).

Maria zou Jezus op bijzondere wijze ontvangen omdat er iets unieks en bijzonders aan haar zoon zou zijn. De Qoeran legt impliciet voortdurend nadruk op de maagdelijke geboorte door de titel die hij steeds aan Jezus geeft, namelijk ‘zoon van Maria’. Geen andere vrouw wordt in de Qoeran met name genoemd, en geen enkele wordt zo vereerd als zij: `O, Maria, God heeft u uitverkoren en u gereinigd en u boven de vrouwen aller volkeren uitverkoren' (Q3:42).

2. Jezus’ natuur

Jezus is rechtvaardig, zondeloos (Q3:45-48). Toen Gabriël aan Maria verscheen om de verwekking van Jezus aan te kondigen, zei hij: 'Ik ben slechts een boodschapper van uw Heer om u de geboorte van een reine zoon aan te kondigen' (Q19:19). 'Rein’ betekent hier blijkbaar `zonder zonde'. Jezus is de enige persoon in de Qoeran van wie dit getuigenis wordt gegeven. De Qoeran bericht over de zonden van Adam (2:36; 7:23), Abraham (26:82), Mozes (28:16), Jona (37:142) en 'zelfs' Moehammad (40:55; 47:19; 48:2).

Een Hadith (mondeling overgeleverde uitspraak van Moehammad) verhaalt ook dat Jezus zondeloos was. Sahih Muslim zegt: Aboe Hoeraira verhaalde dat Gods boodschapper zei: "De satan raakt iedere zoon van Adam aan op de dag dat zijn moeder hem baart, behalve Maria en haar zoon”.’ Al-Boechari schrijft: `Wanneer een mens wordt geboren, raakt Satan hem aan beide zijden van het lichaam aan met zijn twee vingers, behalve Jezus, de zoon van Maria; Satan probeerde hem aan te raken, maar faalde, want hij raakte de placenta aan' Volgens al-Tabari kwam dit door het gebed van Maria's moeder: 'Ik zoek in U [= God] een schuilplaats voor haar [= Maria] en haar zaad [= Jezus] [ter bescherming] tegen de vervloekte Satan.'

3. Jezus’ titels

(a) Profeet en boodschapper van God (Q5:75; 19:30-34).
(b) Nederige dienstknecht van God (Q5:116v.).
(c) De Messias ('Gezalfde'; maar deze titel wordt in de Qoeran nergens verklaard). Jezus is blijkbaar iemand die zalving overbrengt; Hij genas bijvoorbeeld de blinde door diens ogen te zalven. Jezus is de enige die in de Qoeran `Messias' (al-Masiá) wordt genoemd, en wel elf keer (Q3:45; 4:157,171v.; 5:17,72,75; 9:30v.).
(d) Van bijzondere interesse is Q4:171 (eigen weergave van de tekst): '( ... ) de Messias, Jezus, zoon van Maria, was slechts een boodschapper van God en het Woord van zijnentwege (kalimatim-minhoe; vgl. 3:45), aan Maria gegeven als barmhartigheid van Hem, en een Geest van Godswege ( ... ).' Jezus is de enige die ooit in de Qoeran een Woord van Godswege wordt genoemd; dit herinnert sterk aan Jh1, waar Jezus als het Woord gelijk is aan God. De Qoeran loochent de godheid van Christus, maar in de titels die het boek Hem verleent bevestigt het impliciet precies die dingen die het elders ontkent!
(e) Jezus is de Roehoellah, 'Geest van God', oftewel roehoen-minhoe, 'een Geest van Godswege' (Q4:17 l; vgl. 58:22). Volgens de Qoeranvertaler Joesoef Ali is de 'gebruikte zinsnede sterker' dan die voor de Heilige Geest (Roehoel-Qoeds), die gelijkgesteld wordt met de engel Gabriël. Daarmee is Jezus groter dan Gabriël. Hij is 'de goddelijke geest die wij niet passender kunnen definiëren dan wij in menselijke taal de natuur en eigenschappen van God kunnen definiëren.' Toch past de Qoeran op de enige andere plaats waar deze goddelijke titel voorkomt, deze op Jezus toe! Joesoef Ali geeft grif toe dat dit geen geschapen geest is waarover de Qoeran spreekt, maar de goddelijke geest, die van God komt en gelovigen sterkt, en in dezelfde termen als God omschreven moet worden. En toch geldt dezelfde uitdrukking voor Jezus. Een duidelijker aanwijzing voor de godheid van Jezus én voor de verbondenheid van God, Jezus en de Geest (de Drie-eenheid) kun je je in de Qoeran nauwelijks voorstellen. En dat op dezelfde plaats waar de Drie-eenheid uitdrukkelijk geloochend wordt. Jezus is niet zomaar een profeet; Hij is volgens de Qoeran het Woord van God, Hij kwam van God, zijn geest is de Geest van God.

4. Jezus’ leven

(a) De Jordaan, waarvan sommige moslimbronnen vertellen dat Jezus er Jahia ibn Zakarijja (= Johannes zoon van Zacharias, bijgenaamd de doper) ontmoette.
(b) Volgens de Qoeran werd Jezus bijgestaan door een groep discipelen (hawárijoen) die in zijn boodschap geloofden en zichzelf aanduidden als de ansar ('helpers) van God.
(c) Jezus wordt in de ascetisch-mystieke literatuur van de islam alom vereerd, zoals in Ihja oeloem ad-Din ('De herleving van de godsdienstwetenschappen') van de moslimmysticus al-Ghazzali. Deze literatuur benadrukt de armoede van Jezus, zijn aandacht voor aanbidding, zijn onthecht zijn aan het aardse leven en zijn wonderen.
(d) Jezus' onderwijs: wijsheid, het rechte pad, geen afgoderij, rechte aanbidding (Hij leerde onderwerping, dus Hij was een `moslim' = 'hij die zich onderwerpt'!) (Q43:63-65). Volgens islamitische teksten was Jezus door God uitverkoren om de boodschap van het monotheïsme en onderwerping aan de wil van God te prediken aan de kinderen Israëls (bant isrá'il) (Q43:59). Moslims geloven dat God aan Jezus een nieuwe `schrift' openbaarde, de Injil (evangelie') (Q57:27), terwijl Hij ook de waarheid van de voorgaande openbaringen bevestigde: de Tawrat (Torah, Q3:3v.,93) en de Zaboer (Psalmen).
(e) Jezus' wonderen: zie Q3:49; 5:110; 19:30-32 (Hij sprak reeds als baby, genas blinden en melaatsen, wekte doden op, blies leven in een vogel van klei). Toen Maria de pasgeboren baby aan haar familie toonde, sprak Hij: `Ik ben een dienaar van God. Hij heeft mij het Boek gegeven en mij tot een profeet gemaakt; Hij heeft mij gezegend waar ik ook ben; en heeft mij het gebed en het geven van aalmoezen opgelegd zolang ik leef; en dat ik gehoorzaam zou zijn aan mijn moeder' (Q19:30-32).

5. Jezus’ leven na dit leven

(a) Jezus' hemelvaart: 'En om hun zeggen: "Wij hebben de Messias, Jezus, zoon van Maria, de boodschapper van God gedood'; - maar zij doodden hem niet, noch kruisigden zij hem (ten dode), - ( ... ) zij doodden hem gewis niet. Integendeel, God verhief hem tot Zich' (Q4:157v.). Ondanks de verschillende omstandigheden betuigt de Qoeran net als de Bijbel de hemelvaart van Jezus, levend en lichamelijk. De enige Hadith die de bestemming van Jezus vermeldt, betuigt eveneens dat Jezus van de aarde in de hemel werd opgenomen.
(b) Jezus' wederkomst: God zal Jezus weer doen neerdalen, en dan zal Jezus zijn ware leringen bevestigen, en iedereen zal in Hem geloven zoals Hij is en zoals de Qoeran over Hem leert. Zijn terugkeer zal kort vóór de oordeelsdag plaatsvinden om het recht te herstellen en al-Masïä ad-Dadzjal (lett. 'de valse messias', d.i. de Antichrist) te verslaan.

Verscheidene moslimautoriteiten wijzen op een terugkeer van Jezus. Daaronder zijn verschillende Hadiths, zoals Sahih Moeslim, Sahih al-Boechari en Ibn Sdd. De islamitische traditie geeft daar een levendige beschrijving van: Jezus' neerdaling zal plaatsvinden midden in oorlogen die gestreden worden door de Mahdi (lett. de `recht geleide'), die in de islamitische eschatologie bekend staat als de redder van de islam tegen de Antichrist en diens volgelingen. Jezus zal neerdalen op de punt van een witte arcade, ten oosten van Damascus, gekleed in gele gewaden, zijn hoofd gezalfd. Hij zal zich dan bij de Mahdi voegen in diens strijd tegen de Dadzjal. Na de dood van de Mahdi zal Jezus het leiderschap overnemen, wat tot universele vrede en gerechtigheid zal leiden. Dan treden Gog en Magog op, die God op Jezus' gebed zal doden. Jezus' heerschappij zal ongeveer veertig jaar duren, waarna Hij zal sterven. De moslims zullen het begrafenisgebed voor Hem uitspreken en Hem begraven in de stad Medina in een leeg graf naast Moehammad, Aboe Bakr en Oemar (de eerste en tweede kalief).
Ook hier zijn de enorme verschillen natuurlijk opvallend genoeg. Toch is het heel bijzonder dat de moslimtraditie zo over Jezus spreekt, in plaats van bijvoorbeeld Moehammad straks op deze manier uit de hemel te laten neerdalen.

Enkele andere verschillen

Er zijn nog andere belangrijke verschillen tussen de Qoeran-Jezus en de NT-Jezus:
1. De Qoeran-Jezus is niet de Zoon van Allah, want God kan geen 'genoten' (sjirk) hebben (Q4:171; 5:17; 19:34v.,88-93; 112:1-4).
2. Volgens de islam verwierpen sommige Joden Jezus en zwoeren samen om Hem te doden, maar God redde Hem en verhief Hem tot Zich in de hemel; Hij stierf dus niet op het kruis (Q4:157). Volgens sommige islamitische tradities werd Jezus vervangen door een dubbelganger; andere opperen dat het Simon van Cyrene was of een van de discipelen zoals Judas Iskariot, of dat Jezus wel gekruisigd is, maar dit heeft overleefd.
Jezus wordt beschouwd als de voorloper van Moehammad en zou diens komst hebben voorzegd, en wel op grond van Q61:6, waar Jezus spreekt van een boodschapper die na Hem zou verschijnen, en wel Ahmad, d.i. Moehammad ('prijzenswaardig'). Moslims brengen dit ook in verband met Jh14-16, waar Jezus over de paraklètos ('Voorspraak’) spreekt; dit moet volgens hen periklutos ('prijzenswaardig') zijn.

Verschil met Moehammad

De Qoeran bevat een groter aantal belangrijke titels voor Jezus dan voor wie dan ook. Hij is een Teken (Q19:21; 21:91), een Barmhartigheid (Q19:21) en een Getuige (Q5:117). De Qoeran spreekt altijd met respect over Jezus; Hij wordt nergens bekritiseerd. Hij is Gods apostel, Gods Woord (kalima), Gods Geest (roeh) (Q4:171). Daarmee bestaat er een groot contrast tussen Hem en Moehammad:

1. Jezus werd geboren uit de meest verheven vrouw, nog wel een maagd (Q19:20-22) -Muhammad niet.
2. Jezus was zondeloos (Q19:19) - Muhammad niet (Q40:55; 47:19; 48:2).
3. Jezus was de Messias (bijv. Q4:171) - Moehammad niet.
4. Jezus was het Woord van God - Moehammad niet.
5. Jezus was/had de Geest van God - Moehammad niet.
6. Jezus was een groot genezer van zieken (Q3:49) - Moehammad niet.
7. Jezus werd door God opgenomen in de hemel (Q4:158) - Moehammad niet.
8. Jezus zal terugkeren - Moehammad niet.
9. Jezus kreeg Gods hulp door de Heilige Geest (Q2:253) - Moehammad niet.
10. Jezus kan scheppen en leven geven (Q3:49) - Moehammad niet.

De Qoeran spreekt uit dat Jezus een bijzondere positie heeft (Q2:253) en dat Hij een persoon is met uitzonderlijke waardigheid zowel in deze als in de andere wereld (Q3:45). Niets daarvan wordt van Moehammad gezegd. In de islamitische traditie staat Jezus boven alle andere mensen. Geen moslim die zijn eigen religie goed kent zou kunnen volhouden dat Jezus een profeet is als alle anderen. Weliswaar hadden álle profeten iets unieks, maar bij Jezus is dit unieke gelegen in zijn eigen persoon. In dat opzicht kan Hij met geen enkele andere profeet vergeleken worden. In feite betekent dit maar één ding: Jezus is goddelijk - hoewel dat precies hetgeen is wat de Qoeran uitdrukkelijk ontkent.

De Qoeran roept zelf ertoe op het Evangelie (Q3:3,48,65) als kenbron te gebruiken; daarom kan geen moslim zeggen dat de Qoeran de enige kenbron en laatste autoriteit over Jezus is. Zelfs Moehammad werd opgeroepen zich te laten leiden door hen die de Schriften voor hem hadden ontvangen: 'als gij over hetgeen Wij tot u hebben neergezonden twijfelt, vraagt dan degenen die het Boek voor u hebben gelezen' (QI0:94). Het zou aanmatigend voor een moslim zijn te beweren dat zij niet alleen 'de' waarheid over Jezus kennen, maar zelfs de volle waarheid, en zouden weigeren het Evangelie erop na te slaan, zoals de Qoeran zelf aanbeveelt.