Eerst de balk in eigen oog, dan de splinter bij de EO

Het Reformatorisch Dagblad (RD) had zich de laatste weken anders moeten opstellen ten opzichte van de Evangelische Omroep (EO), vindt Dik Berkhout.

Het RD volgt de EO de laatste tijd met meer dan gezonde belangstelling. Sommige oudgedienden bij de EO die naar het schijnt met de dag verbazingwekkender standpunten in gaan nemen werken er nog aan mee ook. De krant bracht, per ongeluk, wat ongelukkige uitspraken van Arie Boomsma die inmiddels bijna een jaar geleden herroepen zijn nog maar eens voor het voetlicht om de nuance helder aan te brengen. Inmiddels zijn daar excuses voor aangeboden.

Het probleem ligt breder. Het lijkt wel of het RD er een genoegen in schept verwarring te zaaien in christelijk Nederland over de integriteit van de EO. Ernstige beschuldigingen uit de tweede hand verkrijgen een prominente plaats. De verantwoordelijkheid van de krant is dus heel groot.

Dan de artikelen. Welk zinnig mens gelooft nu dat de EO een godslasterlijk programma zou willen uitzenden? Laat staan dat in het programma de draak gestoken wordt met de persoon en het werk van Jezus Christus, zoals in het commentaar stond. Ik herinner me nog goed de ophef over het programma ”40 dagen zonder seks”. Achteraf bleek dat erg mee te vallen en was er waardering voor het feit dat de EO de ongebreidelde bandeloosheid die onze samenleving kenmerkt, op een aansprekende manier kritisch tegen het licht hield/houdt.

Met al hun preken slagen dominees in de gereformeerde gezindte er tenslotte maar heel beperkt in de eigen achterban een gunstige uitzondering te laten zijn. Wat natuurlijk ook geen mensenwerk is, maar voor zelfgenoegzaamheid is geen reden.

En dan nu de ophef over een voorgenomen programma met cabaretiers. Inmiddels heeft vanwege het kwade gerucht de directie zelfs het programma in moeten trekken. Om de zwakken in het geloof niet te beschadigen, zullen we maar denken. Heel christelijk. Maar ook droevig.

Het mag bekend worden verondersteld dat cabaretiers belangrijk zijn in de vorming van de openbare mening. Veel mensen herkennen zich in hun optredens en ze hebben dus een belangrijke plaats in de meningsvorming. Het is eveneens bekend dat een groot deel van hen weinig van het christelijk geloof moet hebben, meestal niet om erg goede redenen. De EO was van plan een poging te doen vooroordelen weg te nemen en het gesprek aan te gaan over God en goddelijke zaken. Het doel zal duidelijk zijn: een kleine bijdrage leveren aan de bezinning op de betekenis van God de Heere en het vergroten van het begrip en respect voor christenen, en uiteindelijk voor God zelf. Misschien zou het wat uitwerken en wordt de Naam van God minder ontheiligd of zelfs geheiligd. God kan immers wonderen doen?

Het heeft niet zo mogen zijn. Dankzij de invloed van het RD is de omroep gezwicht.

Maar nu de klemmende vraag. Wat heeft (de redactie van) het RD de afgelopen twintig jaar zelf gedaan om deze cabaretiers te bereiken? De Heidelberger schrijft immers zo ontdekkend bij de behandeling van het derde gebod: „noch ons met ons stilzwijgen en toezien zulke schrikkelijke zonden deelachtig maken.” Dat vereist inzet met verloochening van ons eigen ik. En als we daar dan iets van kennen en ook in de praktijk brengen komt er misschien nog een moment dat we vrijmoedigheid krijgen om persoonlijk het gesprek met Arie Boomsma aan te gaan over dat tweede deel van het antwoord: „en in het kort, dat wij de heilige Naam Gods anders niet dan met vreze en eerbied gebruiken, opdat Hij van ons recht beleden, aangeroepen, en in al onze woorden en werken geprezen worde.”

Dan is het eerst de balk, en dan de splinter. Beter gezegd: dan is het eerst de balk, en dan bezien of wij de splinter bij de EO voorzichtig mogen verwijderen. Dat zou meer zegen afwerpen dan elkaar verbijten en vereten, om het maar eens in de taal van de Bijbel uit te drukken. Want daar wordt niemand jaloers op. Erger nog: Gods naam wordt erom gelasterd. En ik kan het nog begrijpen ook.

Lezen

De betrokken cabaretier, Guido Weijers zei achteraf dat het programma „veroordeeld was voordat er iets is geweest.” Hij was nog bezig met het lezen van het Markusevangelie. Aan het lijden en de opstanding van Jezus zal hij wel niet meer toegekomen zijn. „Ik had me echt oprecht willen verdiepen in de Bijbel en een stap richting hen willen zetten, maar als gelovigen zelf zo vooringenomen zijn en geen stap richting mij willen zetten, dan houdt het op.” Jammer.

Arie Boomsma zei het zo: „Over het algemeen vind ik dat christenen best iets meer zelfspot en zelfreflectie kunnen gebruiken.” Ik vrees dat hij daar wel eens gelijk in zou kunnen hebben.

De auteur is jurist bij de vereniging Ouders & Coo, de vereniging voor ouders, ouder- en medezeggenschapsraden in het protestants christelijk onderwijs, en gemeenteraadslid voor de SGP/ChristenUnie in Rijnwoude.