www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

2 RECENSIES

Doelgerichte gemeente
Rick Warren
€ 19.95
906353406X
Uitgeverij Medema, 400 blz.

Wat is de drijvende kracht in úw kerk of gemeente? Dat kan van alles zijn: traditie, geld, programma's, persoonlijkheden, gebeurtenissen, gebouwen, zoekers. 
Rick Warren heeft de vaste overtuiging dat een gemeente doelgericht moet zijn, geconcentreerd op de vijf nieuwtestamentische doeleinden die onze Heer Zelf aan zijn Gemeente gegeven heeft. Het Grote Gebod en de Grote Opdracht hebben niets van hun geldigheid verloren.
'Het gaat er in de eerste plaats om dat een gemeente gezond is, en pas dan dat een gemeente groeit,' zegt Rick Warren. 'Als uw gemeente gezond is, komt de groei vanzelf. Gezonde, voortdurende groei is het resultaat van een bijbels evenwicht in de vijf doelstellingen van de gemeente.'
Rick Warren heeft het geheim van de Doelgerichte Gemeente zelf ontdekt, beproefd en de kracht ervan ervaren. Saddleback Church in het zuiden van Californië is van één familie gegroeid tot tienduizend bezoekers, terwijl er tientallen kerken vanuit Saddleback zijn gestart.
Dit is niet een Amerikaans succesverhaal met een nieuw 'merk' voor een kerk. Waarom werken deze principes in allerlei soorten van gemeenten (baptisten, reformatorische kerken, pinkstergemeenten, evangelische groepen, enzovoorts) zo goed? Gewoon: omdat het basis-bijbelse principes zijn.

2 RECENSIES

2. CV-Koers - 1 juli 2003 - recensie door Aad Kamsteeg

Doelgerichte gemeente
(met hart voor God en hart voor mensen)

Een cynische reactie op het boek Doelgerichte gemeente ligt misschien voor de hand: ‘Het zoveelste boek zeker dat ons vertelt dat we het als kerk niet goed doen. Uit Amerika natuurlijk’. Het zou erg jammer zijn als we zo reageren. Voorganger Rick Warren vertelt inderdaad het waargebeurde verhaal van de Saddleback Church in Californië, de snelst groeiende baptistengemeente ooit. Maar hij waarschuwt zelf dat we niet moeten proberen te kopiëren. Het gaat hem om algemeen geldende overtuigingen, principes en praktijken.

  En waarom zou het ‘samen met alle heiligen’ (Ef. 3:18) niet ook betekenen dat we van Amerikaanse christenen veel kunnen leren? Zelf behoor ik bij een gemeente die in minstens twee opzichten sterk verschilt van Saddleback. 1) We zijn reformatorisch en geen baptisten, en 2) we kennen lange tradities en kunnen dus minder fris en origineel beginnen. Maar er zijn ook overeenkomsten. Net als bij Warren leeft onder ons een droom. Ook bij ons is er een verlangen in de diepte en breedte te groeien.

In september staat een tweedaagse Nederlandse conferentie over doelgericht gemeente-zijn op het programma (zie de agendapagina’s verderop in dit nummer). Een doelgerichte plaatselijke kerk heeft in ieder geval twee kenmerken, zegt Warren. 1) Nieuwe visie om alles wat in de gemeente gebeurt, te bezien door de ‘bril’ van vijf nieuwtestamentische doelen: aanbidding, dienstbaarheid, verbondenheid, geestelijke volwassenheid, missionair zijn. En 2) een procesmatige aanpak om de gestelde doelen te bereiken. Die doelen dienen dan wel gelijktijdig te worden nagestreefd. Met het oog daarop kan men niet zonder passende structuren.

Het boek vormt een combinatie van christelijke bevlogenheid en organisatorisch talent. Het ‘wat gaan we doen’ (levensgroei) gaat hand in hand met ‘met wie gaan we het doen’ (cirkels van toewijding). Onderzoek naar de geestelijke cultuur in de eigen gemeente staat niet los van de vraag wat bij nieuwe doelgroepen leeft: wat voor soort mensen wonen in onze omgeving? Er is sprake van een samenhang die mij aanspreekt: ‘Waarom vissen we? Op welke plek zullen de vissen bijten? Laten we ons in het denken van de vissen verplaatsen’.

Ik denk dat Warren een erg belangrijk boek heeft geschreven. Hij wil ons leren ongelovigen lief te hebben, de sleutel tot elke gemeentegroei. Hij kent geen koudwatervrees om de kerk op zoek te laten gaan naar de reële behoeften van mensen die niet naar de kerk gaan. Sterk is vooral de parallellie tussen ‘naar binnen’ en ‘naar buiten’: eigen geestelijke groei en evangelisatie gaan samen. Toewijding en geloofsoverdracht vormen in dat verband sleutelbegrippen.

1. Friesch Dagblad - 22 mei 2003 - www.frieschdagblad.nl

Symposium bij presentatie boek over ‘doelgerichte kerk’ 
SoW-kerken denken na over kerkgroei 

Doorn - Iedere gemeente die geen groei doormaakt, moet zich afvragen of ze nog wel weet welke doelen God met haar heeft en hoe ze die denkt te bereiken. Want niets zal een kerk zo snel revitaliseren, als het herontdekken van de reden waarom ze bestaat. 

Dat stelt de Amerikaanse theoloog Rick Warren, voorganger van Saddleback Church in het zuiden van Californië in zijn boek Doelgerichte gemeente met hart voor God en hart voor mensen . Saddleback Church groeide sinds de oprichting in 1980 van één familie uit tot een gemeente die wekelijks maar liefst bijna vijftienduizend bezoekers trekt. Dat was mogelijk, aldus Warren, omdat Saddleback haar doelstellingen kent, namelijk het vervullen van de vijf taken die Jezus zijn gemeente opdraagt in het evangelie volgens Matteüs. Het gaat om God en de naaste liefhebben, discipelen maken, dezen dopen en hun onderwijzen. Warren ‘vertaalt’ ze in God aanbidden, dienstbetoon aan de naaste, getuigenis naar de wereld, nieuwe discipelen binnenbrengen in Gods gemeenschap en discipelen trainen, zodat ze tot geestelijke groei komen. 

Warren betoogt in zijn boek dat de vervulling van deze taken niet het specifieke doel van alleen Saddleback is, maar van iedere, willekeurige gemeente. Gemeenten die dat beseffen, liggen niet langer aan een financiële leiband en laten hun dooddoenerige zo-hebben-we-het-toch-altijd-gedaan koers varen. Door opnieuw of voor het eerst te beseffen waarom zij eigenlijk bestaan, kunnen zij veranderen in gezonde, doelgerichte gemeenten, die net als Saddleback explosief kunnen groeien, aldus Warren. 

Verkeersregelaars 
Door en door Amerikaans, maar vooral erg indrukwekkend en inspirerend, noemde predikant-directeur van het Evangelisch Werkverband Hans Eschbach Saddleback Church. Hij kwam dinsdag terug van een weekje Warren en deelde woensdag tijdens een studiemiddag over Doelgerichte gemeente op het Theologisch Seminarium van de Samen-op-Wegkerken in Doorn wat van zijn ervaringen in de ,,bruisende’’ gemeenschap. ,,Ze hebben daar de hele zondag door verkeersregelaars nodig om de stromen bezoekers van en naar de kerk te leiden’’, vertelde hij met ongeloof in zijn stem. ,,In de kerk zitten mensen verspreid over verschillende zalen waar ze op een scherm de preek van Warren volgen.’’ 

Hoewel Eschbach niet zou willen pleiten voor gemeenten met duizenden leden zoals Saddleback, is hij enthousiast over de principes van Warren. ,,Ik ben het met Warren eens dat de groei van een gemeente net zo normaal is als de groei van een kind’’, zei Eschbach. ,,Wat dat betreft, hebben we nogal wat abnormale gemeenten in Nederland.’’ Groeit een gemeente niet, dan moet ze zich afvragen hoe dat kan, vindt Eschbach met Warren. ,,Het ergste wat mij overkomt, is dat ik mensen tegenkom die het acceptabel lijken te vinden dat bijvoorbeeld de SoW-kerken zo’n 60.000 leden per jaar verliezen’’, aldus Eschbach. 

Tweede spreker tijdens de studiemiddag, kerkelijk hoogleraar aan de Universiteit Leiden Henk de Roest, verklaarde zich ,,meegesleept’’ te voelen door Warrens boek. ,,Door de numerieke groei, de spectaculaire aantallen en het daar in alle toonaarden mee schermen. Maar ook door de bezieling, de gloedvolle overtuiging en het neerzetten van even eenvoudige als doeltreffende strategieën om mensen te bereiken.’’ Een bezoek aan Saddleback Church moet het denken over gemeenteontwikkeling, missionair gemeente-zijn en toekomstkansen voor lokale geloofsgemeenschappen ongetwijfeld krachtig stimuleren, denkt De Roest. 

Volgens de Leidse theoloog lijkt de Nederlandse kerkelijke en spirituele context van onder meer gebrek aan betrokkenheid rijp voor Warrens antwoord van de hechte geloofsgemeenschap. Ook voor Warrens pleidooi voor een kerk met een smoel, een duidelijk profiel, zal hier in Nederland ontvankelijkheid bestaan. Immers niet meer alleen in bedrijven en op managementcursussen, ook in de kerk klinkt steeds luider de roep om duidelijke goals, het behalen van targets en in the picture komen. 

,,Niettemin’’, zei De Roest ,,stel ik vragen bij het boek.’’ De Roest ziet in Warrens redering een spanningsveld tussen individu en gemeenschap. Zijn bezoekers van de gemeente volledig vrij en gespeend van elke verplichting; zodra iemand zich aansluit als lid , wordt hij volledig door de gemeenschap geïncorporeerd. ,,Vanaf dat moment is de gemeente alles voor hem. Het is zijn nieuwe familie, hij ondervindt er een volkomen solidariteit, voor al zijn behoeften is er een vervulling en voor al zijn vragen een antwoord. Hij kan meedoen aan picknicks, weekendretraites en wordt geacht deel te nemen aan een huiskring waarvan Warren zegt dat het de meest effectieve manier is om de achterdeur van de gemeente te vergrendelen’’, aldus De Roest. En dat vindt hij een beetje te ver gaan. Zeker, een gelovig individu heeft een geloofsgemeenschap nodig om te leren en te groeien. Maar een individu in Saddleback Church krijgt niet de kans om een eigen leerproces te doorlopen, constateert De Roest. ,,Hij wordt geprogrammeerd.’’ 

De Roest vindt het ook een bezwaar dat Warrens gemeente met een verborgen agenda op buitenkerkelijken afstapt. Alles wordt uit de kast gehaald om de argeloze ongelovigen de kerk binnen te krijgen. Gemeenteleden moeten vriendschap met hen sluiten, zich verdiepen in hun leefwereld en hen uitnodigen voor een dienst op momenten dat zij ontvankelijk zijn voor het evangelie, in een levenscrisis bijvoorbeeld. Warren spreekt letterlijk over vriendschap gebruiken als aas om de vis te lokken. ,,Dat is verdekt strategisch handelen’’, vindt De Roest. ,,waarbij het eigenlijke belang wordt achterhouden en de suggestie van waarachtigheid wordt gewekt, terwijl men dat niet is.’’ 

Eschbach kon zich niet vinden in de kanttekeningen van De Roest. ,,Ik vind dit allemaal zo vreselijk negatief klinken’’, reageerde hij. ,,Ik zie juist wel veel vrijheid voor het individu. Warren stimuleert zijn gemeenteleden bijvoorbeeld actief om hun persoonlijke passie te volgen. Daar krijgen ze alle ruimte voor en dat gebeurt in grote ontspannenheid.’’ 
Een verborgen agenda ziet hij ook niet. ,,Warren probeert gewoon mensen voor het evangelie te winnen, net als Jezus.’’

Pessimistisch 
Algemeen directeur van het Landelijk Dienstencentrum van de SoW-kerken Wouter van Santen kreeg het eerste exemplaar van de Nederlandse vertaling van Warrens boek overhandigd. Hij zei dat er op het LDC nog geen concrete plannen leven om Warrens gedachtengoed uit te werken en toe te passen in de SoW-kerken. Enkele aanwezige studenten van het seminarium vroegen zich af of dat überhaupt wel zin heeft. Volgens hen kunnen Warren principes van gemeentegroei onmogelijk landen in de gemiddelde SoW-gemeente. ,,Warren gaat uit van één waarheid en één methode, die alle gemeenteleden moeten delen. Dat werkt niet in de SoW-kerken, waar zoveel verscheidenheid in geloofsopvatting bestaat onder de kerkgangers’’, verwoordde een van hen. 

De Roest vulde hun twijfel aan met de opmerking dat de gemiddelde SoW-gemeente bij voorbaat al niet in aanmerking lijkt te komen voor Warrens methode. De Amerikaanse theoloog ontdekte namelijk dat een gemeente waar om de zoveel jaar een nieuwe voorganger aantreedt, per definitie niet groeit. ,,Dat wordt dus lastig voor onze kerken’’, aldus Roest. 

Escbach was minder pessimistisch. De Nederlandse kerken hoeven Saddleback immers niet te kopiëren. Als ze alleen maar het basisprincipe van Warren zouden overnemen, het herontdekken van hun doel, kan dat al een grote stimulans zijn om tot hernieuwde inzet in de opbouw van de gemeente te komen. Eschbach: ,,Ik ben ervan overtuigd dat waar daar in de Verenigde Staten kan, ook hier mogelijk is.’’ 

Boekrecensies:  Doelgericht leven | Doelgerichte gemeenten