|
www.vergadering.nu Recensie-index www.vergadering.nu 1 RECENSIE
1. Ellips - 1 september 2009 - www.medema.nl tijdschriften ellips Spiritualiteit in gereformeerd perspectief
Nadere Reformatie In Nederland is de beweging van de Nadere Reformatie een variant of beter gezegd een vrucht van het puritanisme. Grondlegger van deze beweging is Willem Teellinck (1579- 1629). Prof. dr. W.J. op 't Hof, bijzonder hoogleraar in de geschiedenis van het gereformeerde piëtisme aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, schreef een lijvige biografie over deze Teellinck, onder de titel Willem Teellinck: Leven, geschriften en invloed. Teellinck verbleef enige tijd in Engeland, waar hij kennismaakte met onder meer de huisgodsdienst. Bij deze gelegenheden gingen groepen, meestal het gezin, met elkaar in gebed en werd uit de Bijbel gelezen en daarover gepraat. Teellinck was verantwoordelijk voor een reformatieprogram dat een herstel van kerk, maatschappij en politiek beoogde. Hij wilde vroomheid gestalte geven in het dagelijks leven. Het boeiende is dat dit bij hem niet ontaardt in verinnerlijking, zoals dat later wel het geval is geweest in piëtistische stromingen. Wel was hij streng voor zichzelf. Ondanks zijn zwakke gezondheid deed hij regelmatig zijn lichaam geweld aan door streng te vasten, stelt Op 't Hof. Teellinck heeft de inhoud van het Engelse puritanisme aangepast aan de Nederlandse situatie en geďntegreerd in de structuren van de Gereformeerde Kerk en de dito maatschappij. Kenmerken daarvan zijn een strenge zondagsopvatting, de beschrijving van bekeringsprocessen en van allerlei gangen van het innerlijke geloofsleven, het bijhouden van een geestelijk dagboek, een strikte levensheiliging, het nut van samenkomsten waar geestelijke ervaringen besproken werden (conventikels). Het merkwaardige is dat Teellinck soms laatmiddeleeuwse devotionele teksten, zoals de Jezusliefde van Bernardus van Clairvaux en de mystiek van Thomas á Kempis, integreerde in een calvinistisch, puriteins raamwerk. Hij slaagde erin om de aandacht voor het innerlijke geloofsleven en die voor de concrete heiliging te verbinden met de hervorming van maatschappelijke verbanden. Teellinck is uitermate kritisch over het gehalte van de Nederlandse kerk. Hij was van mening dat het allergrootste gedeelte uit christenen bestond die wel de naam als zodanig droegen, maar het wezen misten. Naamchristenen dus, maar wel in die zin dat zij geen ware christenen waren en voor eeuwig verloren zouden zijn! Graadmeter is echter niet de kwaliteit van de bekering, maar een onheilig leven. Teellinck was zeker niet geďnteresseerd in dogmatische verhandelingen. De lakmoesproef van een authentiek christelijk leven was voor hem de dagelijkse levenspraktijk.
Lees ook: 1. Reformatorische spiritualiteit... |
