www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

2 RECENSIES

Liefde voor Israel nader bekeken
Voor het Evangelie zijn alle volken gelijk
Steven Paas
Uitg. Brevier, Kampen
Pb, 208 pag., € 18,50
ISBN: 9789491583728
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

In 2014 publiceerde Steven Paas sr. zijn Israëlvisies in beweging. Het bleek een steen in de vrijwel rimpelloze vijver van Israël-sympathie onder christenen te zijn. De kritische kanttekeningen van Paas werden soms zelfs weggezet als ‘antisemitisch’. De heftigheid van de reacties en het vervallen in dergelijke zware beschuldigingen lieten pijnlijk zien dat er er sprake is van een open zenuw.

In tegenstelling tot de gemaakte verwijten, zijn liefde voor het Joodse volk en sympathie voor het moderne Israël voor de auteur vanzelfsprekend. De vraag is, of deze liefde en sympathie onbegrensd zijn. Is het verkeerd om op fouten van de staat Israël te wijzen? Is het onterecht om te stellen dat met de komst van Christus de exclusiviteit van Israël is opgehouden en dat elke nieuwtestamentische gelovige nu behoort tot geestelijk Israël? Maakt het Evangelie nog onderscheid tussen jood en heiden? Heeft het Joodse volk een apocalyptische rol? Is kritiek op de joodse religie antisemitisch?

Wie sommige reacties op Israëlvisies in beweging leest, krijgt de indruk dat liefde tot Israël christenen verplicht om elk van deze vragen met ‘ja’ te beantwoorden. Daarom schreef Steven Paas een nieuw boek, Liefde voor Israël nader bekeken. Daarin gaat hij in op de liefde voor het Joodse volk, maar ook op de aard en de grenzen daarvan, en op de vraag of kritiek op Israël en het hebben van fundamentele bezwaren tegen de Joodse religie per definitie antisemitisch zijn. Bijzondere aandacht besteedt hij aan de opvattingen van Maarten Luther.

De verschijning van dit boek komt op een goed moment. Want de bezinning over de houding van christenen ten opzichte van Israël is inmiddels begonnen en dwingt de kerken tot het innemen van een genuanceerde positie.

Lees ook deze recensies:
Christian Zionism examined (2012)... | Israelvisies in beweging (2013)... | Liefde voor Israël nader bekeken (2015)...

..

2. Israel en de Bijbel - oktober 2015

Uitersten in Israëlvisies

Recensie door Christian Stier

Luther en Israel

'Liefde voor Israël nader bekeken' 1) is de titel van het nieuwe boek van Steven Paas. In zijn boek — een vervolg op het veelbesproken en bekritiseerde 'Israëlvisies in beweging' - onderzoekt hij oude en nieuwe vormen van Israëlliefde. Sympathie voor het hedendaagse Israël is voor de schrijver vanzelfsprekend. Maar gaan christenen niet veel te ver in hun liefde voor het Joodse volk? Betekent dat een onbegrensd verheerlijken van de huidige staat? Het omarmen van het Judaïsme of het verzwijgen van het Evangelie, dat voor Jood en heiden is?
In dit artikel bespreken we zijn nieuwe boek maar stellen daarbij ook zijn eigen lsraëlvisie aan de kaak.

Luther heeft een prominente plaats gekregen in het betoog van Paas. Wie zich enigszins in de geschiedenis van het antisemitisme verdiept, zal Luther al snel in de verdachtenbank plaatsen. Het was immers de invloedrijke Luther die, onder andere in zijn boek 'De Joden en hun leugens', verschrikkelijke dingen schreef over en tegen de Joden. Paas wijdt maar liefst drie hoofdstukken aan de grote kerkhervormer en wil duidelijk ook een andere kant van hem belichten.

Hoewel ik in eerste instantie wat sceptisch begon te lezen, moet ik zeggen dat ik meer sympathie voor Luther heb gekregen. Dan bedoel ik met name zijn passie voor het Christocentrisch lezen van de Bijbel en voor zijn ijver om mensen te bereiken met het Evangelie. Dit is zeker in Luther te prijzen en belangrijk om bij stil te staan. In het begin was Luther begripvol naar de Joden en zag hij in dat zij zich niet tot het katholicisme konden bekeren. Hij wilde het Joodse volk bereiken met zijn 'herontdekking van het Evangelie'. De bekering van Israël zou volgens hem de Reformatie kracht bijzetten (p. 102). Het bleef echter bij een enkeling.

Strijd tegen het Judaïsme

Luther bestreed iedere leer die strijdig was met het Evangelie van Jezus Christus en was dus ook fel gekant tegen het Judaïsme. Paas probeert zijn houding echter wel in de context van de tijd te plaatsen. Zo gaat hij in op het anti-Joodse klimaat en het schrijven met scherpe pen, zoals gebruikelijk was in die tijd. Ook schrijft hij over een aantal nare ervaringen van Luther met de Joden. En over het feit dat sommigen hem als theoloog aan de kant schoven vanwege zijn beperkte kennis van het Hebreeuws. Luther zag bovendien hoe christenen de kerk verlieten en zich aansloten bij het Judaïsme, waarbij zij het zicht op Christus verloren. In eerste instantie was hij alleen fel tegen het Judaïsme; later veranderde dit in grof antisemitisme.

Luther en de profeten

De profetieën beschouwde Luther als zijnde vervuld in Christus. Paas sluit zich daarbij aan. Hij gebruikt de term 'nabijbels Israël' om aan te geven dat er géén onvervulde profetieën ten aanzien van Israël meer zijn. De profetieën omtrent Israëls herstel hebben volgens hem slechts een geestelijke/symbolische betekenis. "Zo ziet Luther ook het Evangelie in de Messiaanse onderdelen van de oudtestamentische geschiedenissen. Alle beloften van God in het Oude Testament zijn voorafbeeldingen van de belofte van vergeving, geschonken in de gekruisigde Christus" (p. 47). Het zijn "voorafbeeldingen van Christus en Zijn kerk".

We komen hiermee tot de kern waar onze visies verder uit elkaar gaan.
Paas stelt dat God Zichzelf aan de mensheid bekendmaakt via 'verbondsdragers' (p. 150-152). Denk aan Adam en Eva, Noach, maar ook aan Israël. Verbondsdragers zijn tijdelijk. Israël werd volgens Paas dan ook tijdelijk door de Heere gebruikt, totdat Christus het Nieuwe Verbond sloot in Zijn bloed. In het Nieuwe Verbond ziet Paas alle profetieën als vervuld. God richt zich op iedereen - Jood en heiden - en voor Israël als volk vindt er dan ook geen herstel meer plaats. Daarmee worden alle Messiaanse beloften vergeestelijkt en toegepast op de Kerk (p. 46-47, 156).

Het is de veelgehoorde reformatorische verbondstheologie, waarin de Heere Jezus vooral wordt gezien als het 'Lam van God' en 'de Lijdende Knecht', Die verzoening doet voor de hele mensheid. Zonder hier iets aan af te willen doen, moet hierbij wel opgemerkt worden dat het niet de hele boodschap is. De Heere Jezus wordt in het Oude Testament immers niet alleen voorgesteld als 'de Lijdende Knecht', maar ook als de 'komende Koning', Die het 'Davidisch koninkrijk' met Israël zal herstellen. Begrippen als 'Koninkrijk' en 'Christus als Koning' worden vaak al snel vergeestelijkt en toegepast op de Kerk, terwijl ze in de Bijbel een letterlijke betekenis voor Gods handelen met Israël hebben. Ook de meeste Joodse theologen verwachten een letterlijk Koninkrijk.

Zicht op de profeten versluierd

Met zijn stellingname sluit Paas in één klap een groot deel van het profetisch Woord.
We hebben het namelijk niet over slechts enkele verzen met betrekking tot het herstel van Israël en het Messiaanse Rijk. Het Oude Testament staat er vol mee. 2) Het is opvallend dat de Heere met betrekking tot het herstel van Israël voortdurend herhaalt: 'Ik zal het doen ...' (Jer. 23:1-8; 29:11-14; Jer. 30-33; Ezech. 34:20-31; Ezech. 36-37; etc.). Dit overigens in tegenstelling tot de meer dan driehonderd profetieën over Jezus' eerste komst, die letterlijk zijn vervuld. Het is alsof de Heere daarmee over de kerkgeschiedenis heen kijkt, de twijfels die zijn ontstaan over het herstel van Israël overziet, en Zich daardoor nog overtuigender over het toekomstig herstel van Israël uitspreekt. Hij zal Zijn Woord waarmaken en Hij zal Zijn volk Israël herstellen!

Het Messiaanse Rijk in het Nieuwe Testament

Paas vindt in het Nieuwe Testament weinig voorbeelden die pleiten voor de bekering van Israël en de oprichting van het Messiaanse Rijk. Voorbeelden als Openbaring 20 en Romeinen 11 vindt hij zwak (p. 28, 161). "Voor een speciale verwachting voor etnisch Israël beroept men zich vaak op Romeinen 9-11, alsof Paulus in die hoofdstukken grond zou geven aan de gedachte van een toekomstige massale of nationale bekering van 'heel Israël' ...", aldus Paas (p. 161). Dit verbaast mij.

In het Nieuwe Testament vinden we allereerst een sterke Messiaanse verwachting, uitgaande van een letterlijk herstel van het koningschap aan Israël. Dit begint al met de geboorteaankondiging van de Heere Jezus door de Engel Gabriël, waarin Hij wordt voorgesteld als "de Zoon van de Allerhoogste, Die de troon van Zijn Vader David krijgt, over het huis van Jakob Koning zal zijn en aan Wiens Koninkrijk geen einde zal komen" (Luk. 1:32-33). In Jezus' optreden zien we ook dat Zijn oproep tot bekering in de eerste plaats is gericht aan 'de verloren schapen van het huis Israëls' en niet aan 'de heidenen en Samaritanen' (zie Mat. 10:5-6). Israël moest immers als volk tot bekering komen en haar Messias aanvaarden, voordat de Heere ook daadwerkelijk herstel kon geven. Deze oproep en voorwaarde zien we ook in de Messiaanse beloften terugkomen (zie o.a. Deut. 4:29, 30; 30:1-5; Jer. 29:11-14)!

Deze Messiaanse hoop en verwachting heerste daarom sterk onder het Joodse volk. 3)
Verwachtingen die niet zomaar uit de lucht kwamen vallen, maar waren gebaseerd op Gods beloften!

Een opmerkelijk verschil tussen de discipelen en Paas is dat de discipelen in eerste instantie de Messias niet als de 'lijdende Knecht' zagen. Het wordt de Emmaüsgangers zelfs verweten: "O, onverstandigen en tragen van hart! Dat u niet gelooft al wat de profeten gesproken hebben! Moest de Christus dit niet lijden..." (Luk. 24:25).

De discipelen hadden vanuit de Tenach echter wel een helder zicht op het herstel van Israël; zij "hoopten dat Hij het was Die Israël zou verlossen" (vs. 21). Vandaag zien velen wel Christus als 'de lijdende Knecht' en het 'Lam Gods', maar heeft men totaal geen oog voor de nog onvervulde profetieën betreffende Israëls herstel en de wederoprichting van het Davidische koninkrijk. Zou de Heere Jezus ons vandaag niet net zo kunnen berispen als de Emmaüsgangers, maar dan met betrekking tot het herstel van Israël?

Messiaanse beloften veranderd?

Israël kwam in de dagen van de Heere Jezus niet als volk tot bekering en verwierp Hem als Messias. Betekent dit, zoals Paas beweert, dat werkelijk alles is vervuld in de dood en opstanding van Christus? Dat alle beloften betreffende het herstel nu symbolisch en geestelijk beschouwd moeten worden? De Bijbel leert heel duidelijk van niet!

U kunt zich voorstellen dat de discipelen ook met deze vraag zaten. Vlak voor Jezus' hemelvaart spreekt Hij dan ook veertig dagen lang met hen over het Koninkrijk van God (Hand. 1:3). Zijn discipelen stellen Hem vervolgens de vraag: "Heere, zult U in deze tijd voor Israël het Koninkrijk weer herstellen?" (vs. 6). Let op, ze vragen niet of het herstel nog komt, maar wanneer! Als de Heere het herstel slechts geestelijk of symbolisch bedoeld zou hebben, hadden ze de 'wanneer-vraag' niet hoeven stellen. Ook had Petrus en de anderen het volk niet meer hoeven op te roepen tot berouw en bekering, opdat Hij de Heere "Jezus Christus zal zenden, Die tevoren aan u verkondigd is. Hem moet de hemel ontvangen tot de tijden waarin alle dingen worden hersteld, waarover God gesproken heeft bij monde van al Zijn heilige profeten door de eeuwen heen" (Hand. 3:19-21).

Waarover had God bij monde van Zijn profeten gesproken? Juist, de bekering van Israël en het herstel van het Davidisch koninkrijk! Daar getuigen de profeten volop van! De Heere Jezus verbindt overigens Zelf ook de bekering van Israël aan Zijn wederkomst als Hij tegen Zijn volk zegt: "U zult mij niet meer zien, totdat u zegt: gezegend is Hij die komt in de Naam des Heeren" (Matt. 23:39).

Pas in Handelingen 15 wordt het voor de apostelen volledig duidelijk dat het Evangelie ook aan de heidenen verkondigd moet worden. Dit betekent echter niet dat de bekering van Israël en de daarop aansluitende belofte van herstel ineens veranderd zijn! Tijdens het apostelconvent wordt namelijk duidelijk dat God 'eerst een volk uit de heidenen' maakt, "Hierna zal Ik terugkeren en de vervallen hut van David weer opbouwen" (zie vs. 14-17). Paulus bevestigt deze woorden opnieuw in Romeinen 11 als hij zegt:
"dat er voor een deel verharding over Israël is gekomen, totdat de volheid van de heidenen is binnengegaan. En zo zal heel Israël zalig worden" (Rom. 11:25, 26). God werkt nu door Zijn Gemeente, bestaande uit Jood en heiden, maar zal Zijn herstelbeloften aan Israël als volk waarmaken!

Kijk op de huidige staat

Paas heeft moeite met onder andere de christenzionisten, die de huidige staat Israël verheerlijken, terwijl we met een seculiere staat te maken hebben, die over het algemeen geen rekening houdt met God.

Net als Paas geloof ik dat God Israël nu niet aan het herstellen is. Christus' wederkomst volgt op de bekering van Israël. Hij zal het Koninkrijk herstellen en onder Zijn heerschappij zal Israël hersteld worden (Dan. 7:13, 14; Hos. 5:15-6:3; Zach. 12:7-10; Matt. 24:29-31; Hand. 3:19-21; Hand. 15:16; Openb. 19:11-20:3). Nu zien we nog een terugkeer in ongeloof, maar straks zal het volk terugkeren in geloof en onder leiding van de Messias.

De huidige staat Israël is door de profeten wel voorzegd, want uit de eindtijdprofetieën blijkt dat een deel van het volk in het land moet zijn. Hoe kan anders bijvoorbeeld de profetie van Zacharia 14 in vervulling gaan, waar we lezen dat "alle heidenvolken verzamelen voor de strijd tegen Jeruzalem" en waarbij Christus' komst op de Olijfberg zal leiden tot het in tweeën scheuren van de Olijfberg, zodat het volk in Jeruzalem kan "vluchten door het dal van Mijn bergen" (vs. 1-5). Aan deze moeilijke tijd, die zich langzaam maar zeker voor onze ogen voltrekt, gaan christenzionisten totaal voorbij en zien achter elkaar Messiaanse beloften in vervulling gaan. Ook Paas mist dit profetisch zicht. Dat kan ook niet anders als je de profetieën uitsluitend leest als geestelijk en reeds vervuld.

Evangelie en Israël

Aan het einde van het boek gaat Paas nog in op gevolgen van de Israëlcultus en het omarmen van het Judaïsme binnen de christenheid. 4) Er is daarbij weinig aandacht voor de verspreiding van het Evangelie onder het Joodse volk. Paas komt met een goed punt, wat mij zeker als medewerker van Israël en de Bijbel raakt. Als kerk moeten we onze verantwoordelijkheid nemen en het verkeerde beeld, dat helaas veel Joodse mensen van het Evangelie hebben, recht zetten! In de zeven jaar dat ik nu onder het Joodse volk werkzaam mag zijn, heb ik ontdekt dat je dit juist doet door met Joodse mensen het gesprek aan te gaan en hen zowel de Tenach als het Nieuwe Testament in hun eigen taal te geven. Ook Messiaanse leiders als Baruch Maoz 5), Eitan Bar 6) en Dr. Michael Brown 7) roepen op om het Evangelie niet te verzwijgen, maar juist op gepaste wijze met Joden in gesprek te gaan.

Evenwichtig blijven

Hoewel ik het in veel dingen niet met Paas eens ben, bewonder ik wel dat hij het gesprek durft aan te gaan en Israëlvisies in beweging probeert te brengen. Paas snijdt belangrijke onderwerpen aan die ook de kern van het Evangelie en daarmee ons geloof raken. Hij durft kritisch te zijn omtrent de huidige staat, Israëlverheerlijking en Judaïsering.

Tegelijkertijd is het jammer dat hij alle profetieën als 'vervuld' beschouwt, daarmee geen toekomst voor Israël ziet en het profetisch Woord in veel opzichten gesloten houdt. Ik wil afsluiten met de oproep die de Heere Jezus aan de Emmaüsgangers deed: 'Blijf niet onverstandig en traag van hart, maar geloof alles wat de profeten gesproken hebben'!

Noten:
1. 'Liefde voor Israël nader bekeken' ISBN 918-9-49158-372-8. Brevier Uitgeverij Kampen.
2. Bijbelgedeelten die spreken over het herstel van Israël:
Deut. 30; Ps. 2, 65-67; 85:10-14; 98-100; 110-114; Jes. 2:1-5; 11:1-10; 29:17-24; 33:20-24; 35; 60; 65:17-25; 66:10-14,18-24; Jer. 23:1-8; 30:18-22; 31:1-14,23-40; 33. Ezech. 34, 36, 37, 40-48; Dan. 2:34,35,44,45; 7:13,14,27; Joël 2:21-27; Amos 9:11-15; Micha 4:1-8; Zach. 8:4,5,20-23; 14:8-21, enz.
3. Zie o.a. Joh. 1:35-52; Luk. 1:68-75; Luk. 2:22-35; Luk. 2:36-38; Mark. 15:43; Luk. 24:13-34; Mat. 2:6; Mark. 11:8-9; Joh. 6:14,15 etc.
4. Zie hoofdstuk 8.
5. 'Beginnende van Jeruzalem', uitgave Den Hertog.
6. Eitan Bar is verbonden aan de organisatie 'One for Israel' en heeft een artikel hierover geschreven. Zie artikel: http://bit.ly/1QkonOP
7. 'Zestig vragen van christenen over opvattingen, gebruiken en tradities binnen het Jodendom', Uitgave: Het Zoeklicht (p. 287-291).
 

1. Kerk en Israël - september 2015 - www.kerkenisrael.nl

Liefde voor Israël nader bekeken

Recensie door drs. C.J. van den Boogert

Opnieuw een boek van Steven Paas over de verhouding tussen Joden en christenen. Ditmaal helemaal gericht aan allen die belijden: ‘het heil is in Christus alleen’. Ik behoor tot deze belijders en heb voor Christus een wat Paas noemt ‘religieuze liefde’. Dat in overeenstemming met de woorden van Jezus: ‘Wie vader of moeder liefheeft boven Mij, is Mij niet waardig’ (Matth. 10:37).

Paas betoogt nu dat wie Christus als ‘HERE’ belijdt geen ‘religieuze liefde’ mag hebben voor Israël als volk. Wie dat wel doet, dus wie voor Israël grotere liefde dan ‘naastenliefde’ heeft, doet aan afgoderij of ‘liefde voor idolen’.
Paas heeft daar zijn redenen voor. Hij reageert met zijn boek op de ‘onbegrensde Israëlliefde’ die hij bij veel christenen aantreft. Die gaat zelfs zover dat ze Israël dikwijls gaan imiteren en elke kritiek op Israël afwijzen. Tot zover kan ik hem volgen.

Het wordt anders als hij de diepere grond voor zijn afwijzing van ‘religieuze liefde voor Israël’ beschrijft. Die heeft alles te maken met wat ook ik belijd: ‘het heil is in Christus alleen’.
Paas onderbouwt dit met drie hoofdstukken over Luther. Op grond daarvan meent hij dat er na Christus geen plaats meer is voor de speciale positie van Israël. Israël is een intermezzo geweest. Het heeft ‘slechts’ de komst van Christus voorbereid. Het verbond met het nabijbelse Israël, het joodse volk, is naar zijn mening door God beëindigd. Als men nu nog van ‘Israël’ wil spreken, dan gaat het z.i. om de kerk, bestaande uit in Christus gelovige Joden en heidenen.

Dit is mijns inziens exegetisch niet terecht. God verkiest Israël als volk, zo vertelt Deuteronomium 7, niet op etnische gronden, maar op grond van liefde en trouw aan de vaderen en sluit met dit volk een verbond. Dat verbond heeft God nooit opgezegd, ook niet toen Tora en Profeten in Christus vervuld zijn. Vervulling betekent niet dat iets beëindigd is. Het gaat om een ‘eeuwig’ verbond.
Daarnaast, het is God zelf die Israël zijn ‘oogappel’ noemt. De ‘religieuze liefde’ voor Israël is daarom geen waarde die christenen Israël gegeven hebben, maar het is het respect dat zij hebben voor het volk dat God Zelf zo aangeduid heeft. Religieuze liefde hoeft dus helemaal niets met afgoderij te maken te hebben.

In zijn boek wijdt Paas drie hoofdstukken aan Luther om zijn christocentrische stellingname te onderbouwen. Met deze kerkhervormer wil hij twee dingen aantonen:
Dat het ‘heil in Christus alleen’ de ‘religieuze liefde’ voor Israël uitsluit, wat ik hierboven bestrijd.
Dat we als christenen anti-judaïstisch, maar niet antisemitisch behoren te zijn.

Het is stellig waar dat Luther ons geleerd heeft, met een verwijzing naar Psalm 31 en naar de Romeinenbrief van Paulus, dat God ons ‘door zijn gerechtigheid’ (Ps. 31:2) redt. In ons visiedocument ‘Voorgoed verbonden’ wijzen we daarop door te betuigen dat Jezus ‘de beloofde Messias allereerst tot Israël kwam’ (art. 2). Bovendien spreken we met pijn in het hart uit dat een groot deel van Israël ‘Jezus Christus niet erkent’.

Toch is het riskant om juist Luther hier naar voren te schuiven. Uitgerekend bij hem, met zijn van Jodenhaat getuigende woorden waarmee hij zijn leven afsloot, worden anti-judaïsme en antisemitisme synonieme uitdrukkingen. Het is zelfs de vraag of Luther het Judaïsme wel goed begrepen heeft als hij zegt, dat de dwalingen van de Middeleeuwse kerk zijn ontsproten aan de joodse geest en wezen.

Kortom: Vanuit hetzelfde christocentrische uitgangspunt trekken Paas en ik tegenovergestelde conclusies.