www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

4 RECENSIES

Beknopt Commentaar op het Nieuwe Testament,
4 delen
Dr. Willem J. Ouweneel
Uitgeverij Gideon, Hoornaar 2020-2022
Prijs per deel: € 29,95

Deel 1: ISBN 9789059991781, 308 pag.
            De brieven van Paulus
Deel 2: ISBN 9789059991859, 312 pag.
            De geschriften van Johannes, Jakobus, 1 en 2 Petrus en Judas
Deel 3: ISBN 9789059992054, 368 pag.
            De geschriften van Lukas
Deel 4: ISBN 9789059992139, 352 pag
            De evangeliën van Mattheus en Markus, de brief aan de Hebreeën
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl | Deel 2.. | Deel 3... | Deel 4...

Sinds jaar en dag is het voor de uitgevers van Uitgeverij Gideon een grote wens om een fundamentele bijdrage te leveren aan het verwoorden van een evangelische theologie. Een eerste aanzet daartoe was de oprichting van ons label Gideon Academic. Met het Beknopt Commentaar op het Nieuwe Testament zien we opnieuw een deel van onze wens in vervulling gaan. Prof. dr. Willem J. Ouweneel is de auteur. Zijn beknopte commentaar zal bestaan uit vier delen.

Het grote voordeel van een beknopt commentaar is dat de lezer automatisch gericht wordt op de grote lijnen in de bijbelboeken, en in het Nieuwe Testament als geheel. Wil men meer op detailniveau naar de tekst kijken, dan doet de lezer er goed aan andere commentaren te raadplegen. Daarvoor worden in dit boek een aantal suggesties gedaan. Dit commentaar is gebaseerd op de Telosvertaling, maar uiteraard is dit boek evengoed te gebruiken naast andere bijbelvertalingen.
In zijn Beknopt Commentaar volgt de auteur een helder patroon: eerst wordt, zo nodig, een schematische indeling van het bijbelboek gegeven, vervolgens wordt de uitleg gegeven in een eenvoudige, sterk puntsgewijze vorm. Deze aanpak biedt de lezer ook de prettige optie om het commentaar achter elkaar te lezen, als een uitgebreide parafrase van het betreffende bijbelboek.

Dit eerste deel van de reeks handelt over de dertien brieven van de apostel Paulus.
De volledige indeling is als volgt:

Deel 1 – De brieven van Paulus (najaar 2020)
Deel 2 – De geschriften van Johannes, Jakobus, Petrus en Judas (voorjaar 2021)
Deel 3 – Lukas en Handelingen (najaar 2021)
Deel 4 – Mattheüs, Markus en Hebreeën (voorjaar 2022)

..

4. - 18 juli 2022 - www.uitdaging.nl 

Een goede kennismaking met drie NT-boeken

Recensie door Marco van Putten

De meeste Bijbelcommentaren zijn grondige en lijvige academische boeken. Dat schrikt mensen die een Bijbelstudie willen beginnen nogal eens af. Uitgeverij Gideon wilde daarom een handreiking doen aan de Evangelische Theologie door een reeks Bijbelcommentaren beschikbaar te stellen die het bij een goede kennismaking laten. In deel 4 worden Mattheüs, Markus en Hebreeën besproken door Willem Ouweneel. Hoe doet hij dat?

Een beknopt commentaar heeft het voordeel van een vogelvlucht en een eerste goede kennismaking met Bijbelboeken. De lezer wordt gewezen op de grote lijnen en suggesties worden gegeven voor detailcommentaren.

Boekanalyse
Ouweneel is Theoloog en emeritus hoogleraar Systematische Theologie van de Evangelische Theologische Faculteit (ETF). Volgens hem is in het Nieuwe Testament (NT) het Koninkrijk van God het belangrijkste thema.

Het boek bestaat uit een algemene inleiding. Daarna volgt deze commentaarreeks een vast patroon: een inleiding op het behandelde Bijbelboek, een schematische indeling ervan en een eenvoudige, puntsgewijze bespreking die leest als een parafrase. Verreweg de meeste aandacht gaat naar het Bijbelboek Mattheüs. Ook in de zin van commentaar. Het boek sluit af met een lijst van gebruikte afkortingen van Bijbelboeken.

Evaluatie

Dit is een toegankelijk en overzichtelijk werk dat drie belangrijke NT-boeken bespreekt. Het is wel goed te weten dat Ouweneel is toegestaan aan dit deel een Darbistische stempel (Vergadering van gelovigen) te geven. Het gaat dus uit van de drie centrismen (Christocentrisme, Ecclesiocentrisme en Eschatocentrisch: tunnelvisies op respectievelijk de Here Jezus, de kerk en de eindtijd) en de bedelingenleer. Hij heeft ook gebruik gemaakt van de Telos-vertaling. Het commentaar zou echter toch goed bruikbaar zijn in andere denominaties.

Wie bekend is met de Vergadering, zal dan ook typische karakteristieken terugvinden. Zo wordt benadrukt dat Mattheüs en Hebreeën gericht zijn aan Joodse christenen. Alsof bepaalde Bijbelboeken alleen voor bepaalde gelovigen zou zijn bedoeld en geen algemene geldigheid zou hebben! Deze vooringenomenheid wijst op een Twee-wegentheorie en een Twee-Gods volkentheorie, hoewel Darbisten dat steevast ontkennen of niet inzien.

Verder is dit commentaar traditioneel, want God zou de leraars van de kerk gebruiken, en zou de Bijbel alleen echt begrepen kunnen door het geloof in Jezus Christus. Alsof gelovige Joden blijkbaar op een dwaalspoor zijn! Volgens Ouweneel had de Here Jezus Zelf ook het Jodendom losgelaten!

Wat Hij bracht zou superieur zijn. Dit is een Vervangingstheorie (Christenheid heeft Jodendom vervangen). Zo wordt de vernieuwing van Gods verbond ook meteen algehele vernieuwing van het Bijbelse geloof. Maar dat staat niet in de Bijbel, maar daarin staat dat vernieuwing gepland vervolg van het voorafgaande (Oude Testament) is.

Het valt op dat bij het boek Hebreeën de minste notities zijn gegeven en dat Ouweneel het schrijven van het boek heel specifiek in een bepaald jaar, maar de Evangeliën heel ruim ergens tussen 45-70 n.Chr. dateert.
Het is onbegrijpelijk dat in dit commentaar geen zoekregister is opgenomen.

Dit boek wordt aangeraden.

3. - 18 december 2021 - https://libris.nl/westerhofboeken-jufferenwal/

Het 2e en 3e deel van het Beknopt Commentaar op het Nieuwe Testament

Boekrecensie door Jenno Sijtsma

Was ik al enthousiast over het eerste deel van het Beknopt Commentaar op het Nieuwe testament, lezing en bestudering van de delen twee en drie bevestigen mij in wat ik daarover heb geschreven. Het is zonder meer een commentaar waar ik zelf het woord beknopt niet aan zou willen geven. Als Ouweneel daarmee bedoelt dat hij niet diepgravende exegese biedt en zijn boeken dus niet voor theologen bedoeld zijn, dan stem ik daar mee in. Hij merkt in de algemene inleiding dan ook op dat ‘voor een dieper gaande bestudering van de tekst moet ik je naar andere bijbelcommentaren verwijzen`. Maar wat hier in een fraai gebonden uitvoering geboden wordt is een nauwgezet en minutieus inzicht in en uitleg van elke Bijbeltekst, waarbij tegelijk de auteur het niet kan laten eigen visie (zo u wilt geleerdheid) daarin te verwerken.

Ik noem enkele voorbeelden daarvan: Toen Jezus zijn discipelen uitzond, blies Hij op hen en zei: ”Ontvang (de) Heilige Geest”. Het woordje ‘de` staat tussen aanhalingstekens, want, zo zegt Ouweneel, let erop dat vóór Heilige Geest (in het Grieks, Jenno Sijtsma)) geen lidwoord staat. De persoon van de Heilige Geest zal pas op de Pinksterdag neerdalen (Hd.2:1-4). Het nieuwe leven dat hier door de Geest in de discipelen gewerkt wordt, is een voorschot daarop”. Merkwaardig dat in de NBV 2021 het woordje de niet tussen aanhalingstekens staat!!

De geestelijke leiders van Israël stuurden spionnen, die zich voordeden alsof zij rechtvaardig waren, om Jezus op een woord te pakken, teneinde Hem aan de overheid en het gezag van de (Romeinse) stadhouder te kunnen overleveren, kan Ouweneel het niet laten om onder N.B. op te merken: De geestelijke leiders, die fel tegen de Romeinen waren, waren er niet vies van Romeins geld bi zich te dragen en te gebruiken.

Nog een belangrijk woord van Ouweneel: ”Er is geen gemeenschap met God mogelijk buiten Christus om”.

Inhoud van de verschenen delen

Tot nu toe zijn dus de eerste drie delen verschenen en Ouweneel heeft daarin de volgende Bijbelboeken behandeld: De brieven van Paulus, de geschriften van Johannes, Jakobus, Petrus en Judas en de geschriften van Lukas, dat wil zeggen zijn evangelie en zijn boek over de Handelingen der apostelen.

2. - 18 augustus 2021 - https://libris.nl/westerhofboeken-jufferenwal/

Eerste deel van het Beknopt Commentaar op het Nieuwe Testament

Boekrecensie door Jenno Sijtsma

Niemand van ons kan de Bijbel helemaal in z’n eentje leren kennen; daarvoor hebben we onderwijs van de leraars ontvangen, zowel mondeling als schriftelijk. Christenen staan op de schouders van twintig eeuwen aan bijbelleraars. Die leraars zijn feilbaar – je moet ze kritisch lezen of aanhoren – maar tegelijk onontbeerlijk. Zelfs de grootste leraars van de kerk hebben het meeste van wat ze wisten van hun voorgangers geleerd.

Dat zijn woorden van prof. Dr. Willem J. Ouweneel, die verantwoordelijk is voor dit commentaar. Met bovenstaande woorden erkent hij een leraar te zijn. Dat mag ook gerust van hem worden gezegd. Niet voor niets is hij driemaal gepromoveerd, en heeft hij meer dan 120 boeken geschreven, overwegend met de Bijbel als achtergrond. Indrukwekkend heb ik de lezing en bestudering van onder meer zijn dertiendelige Evangelisch-Dogmatische Reeks ervaren, waarin zijn brede en fabelachtige Bijbelkennis op de lezer overweldigend overkomt, maar tevens zijn overgave in het geloof aan God en Christus, die ‘de zijnen in alle omstandigheden nabij is` en ’het leven van de zijnen bestuurt zoals Hij de geschiedenis van de wereld bestuurt tot aan haar voleinding`. Door de jaren heen heb ik hem, ook persoonlijk, leren kennen als een diepzinnig mens met een doorleefd, warm geloof en beleven, dat de basis van zijn en ook mijn bestaan is.

Wat is de bedoeling
Het Nieuwe Testament is Gods verhaal over zijn Zoon Jezus Christus. Het beschrijft de betekenis van de persoon en het werk van Christus, niet alleen voor de toenmalige wereld, maar ook, zoals de apostel Paulus in zijn brieven laat zien voor heel de mensheid en de wereld. Steeds was Paulus erop uit om waar hij ook maar kwam, het evangelie van Christus te verkondigen, een boodschap voor hen die verloren gaan (God zelf wil geen mensen tegen hun wil bevrijden) een dwaasheid, maar voor wie, door Gods genade, in Christus willen geloven, de kracht van God tot eeuwige redding. 

Nauwgezet gaat Ouweneel door de dertien brieven van Paulus heen, steeds volgens een vast patroon: eerst wordt, zo nodig, iets gezegd over de auteur, inhoud en doel van de brief, waarna een nadere indeling wordt geboden. Daarna volgt hij elk hoofdstuk en minutieus elk vers van de brief, met een eenvoudige, schematische en sterk puntsgewijze vorm. Je zou kunnen zeggen dat de brief door deze uitleg breder wordt gemaakt, waardoor helder wordt wat de precieze bedoeling van Paulus is. Ouweneel houdt ervan om dat alles letterlijk tot in de puntjes (a, b, c, d en 1 t/m 8,9) uit te werken, zodat de brief als geheel gaat leven en je de grote lijnen van Paulus’ betoog leert zien en begrijpen. De laatste maanden ben ik door het boek al lezend heen gekropen en ik ervaar het als een bijzonder boeiend geheel. Wie een diepgaande kennismaking met de brieven van Paulus zoekt zonder allerlei geleerdheid, vindt hier een bron van kennis voor zelfstudie.

De Telos-vertaling
Nog een laatste belangrijke opmerking betreffende de vertaling die Ouweneel gebruikt. Niet de NBG of de Willibrordvertaling, maar hij gaat uit van de Telos-vertaling, waaraan hij, wat de laatste edities betreft, zelf heeft meegewerkt. (Ik maak me sterk dat het Voorwoord en de Inleiding van zijn hand zijn!) Deze uitgave van het Nieuwe Testament is een herziening van de zeer bekende Voorhoeve-vertaling, nu in wezen daarvan de vijfde druk. Ik raad ieder aan die Telos-vertaling aan te schaffen, want ook al kun je een andere vertaling ook wel gebruiken, je kunt Ouweneel al lezend met de aanschaf van de Telos-vertaling gemakkelijker volgen. En daar gaat het toch ook om!

1. - maart 2021 - focusopdebijbel.org...

Beknopt Commentaar op het Nieuwe Testament, Deel 1
De Brieven van Paulus

Boekrecensie door Gerard Kramer

Dit in het najaar van 2020 verschenen deel is het eerste van een geplande serie van vier delen. De naam van de serie is Beknopt Commentaar op het Nieuwe Testament, en daar is duidelijk over nagedacht. We hadden al de serie Commentaar op het Nieuwe Testament, met als samenvattende pendant de Korte Verklaring der Heilige Schrift. Recenter is de door J. van Bruggen opgezette reeks Commentaar op het Nieuwe Testament (aangeduid als 'Derde Serie'). Daar kan nu dus de vierdelige reeks Beknopt Commentaar op het Nieuwe Testament van Willem Ouweneel aan worden toegevoegd. Het eerste deel is uit, het laatste verschijnt DV voorjaar 2022.

Uitgeverij Gideon wil met deze serie een fundamentele bijdrage leveren 'aan het verwoorden van een evangelische theologie', zo staat achterop het boek te lezen. Het commentaar is beknopt: het richt zich op de grote lijnen van de Bijbelboeken; voor uitleg op detailniveau wordt de lezer verwezen naar andere commentaren. Een pluspunt is dat Ouweneel uitgaat van de Telosvertaling voor het Nieuwe Testament, en voor het Oude Testament de HSV gebruikt.

Per Bijbelboek - in dit deel dus: per brief - geeft de auteur meestal eerst een schematische indeling, vervolgens wordt in een eenvoudige, sterk puntsgewijze vorm een uitleg gegeven in de vorm van een uitgebreide parafrase. Die parafrase is erg verhelderend en laat zich uitstekend lezen. Slechts een enkele keer wordt er een opmerking bij gevoegd die ik niet nodig vind, zoals bij 1Kor.7:15, waar Ouweneel toevoegt: 'N.B.: Dit vers zegt niet dat de gelovige partner het initiatief mag nemen tot het aanvragen van echtscheiding, laat staan vervolgens ook zou mogen hertrouwen. Het vers gaat niet verder dan te zeggen dat je niet verplicht bent je aan de wegloper vast te klampen'. Een vergelijkbare opmerking staat aan het eind van 1 Kor. 11:2-26. In de parafrase van dit laatste gedeelte wordt bovendien een element toegevoegd dat de tekst op een m.i. ongeoorloofde manier uitbreidt. Zo zou het 'bidden of profeteren' van mannen en vrouwen 'in de gemeente' plaats vinden - maar Paulus' tekst bevat die toevoeging niet. Maar, zoals gezegd, bij de steekproeven die ik verder nam, wordt de tekst van Paulus' brieven op een heel duidelijke manier weergegeven en uitgelegd. 

Wat mij nog opviel, is dat wie over de brief aan de Hebreeën wil lezen, tot 2022 moet wachten, want dan staat het deel met Mattheüs, Markus en Hebreeën gepland. Ouweneel schrijft op p.11 van het huidige deel dat de vier evangeliën anoniem zijn, evenals de brief aan de Hebreeën, en dat we via de traditie de schrijvers van de evangeliën kennen, 'maar niet van de brief aan de Hebreeën'. Overigens geeft Ouweneel heel wat argumenten vóór het auteurschap van Paulus in zijn m.i. voortreffelijke commentaar Wij zien Jezus. Bijbelstudies over de Brief aan de Hebreeën, Vaassen 1982, deel 1, pp.7-10. Maar inderdaad, de inhoud van de brief is belangrijker dan de auteur ervan.

Samenvattend: een voor Bijbelstudie nuttig en leerzaam boek!