Boekrecensie

www.vergadering.nu Recensie-index www.vergadering.nu

2 RECENSIES

Bijbelcommentaar
Ezechiël en Daniël
Studiebijbel Oude Testament - deel 11
M.J. Paul, G. van den Brink, J.C. Bette (red.)
Uitg. Centrum voor Bijbelonderzoek, Veenendaal 2014
1034 blz.
9789077651308
€ 65,- De hele serie van de tot nu verschenen delen is met korting te verkrijgen voor € 702,00
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

Een nieuw deel in een unieke serie studieboeken, met per bijbelvers: Hebreeuwse of Griekse grondtaal, incl. transcriptie en letterlijke vertaling, weergave andere bijbelvertalingen (incl Engelse, Duitse en Franse vertalingen), uitgebreid commentaar, woord- en namenstudies, concordantie.
Verdere informatie: www.studiebijbel.nl

2. De Oogst - oktober 2014 - www.totheildesvolks.nl/de-oogst/home

Studiebijbel: Ezechiël en Daniël

Recensie door Pieter Siebesma

In dit elfde deel van de Studiebijbel worden de boeken Ezechiël en Daniël besproken. De opbouw is zoals die van de vorige delen. Na een inleiding op de persoon, het boek en de boodschap van resp. Ezechiël en Daniël, volgt de tekst met commentaar. Op de linkerpagina staat een letterlijke weergave van de Hebreeuwse tekst in het Nederlands met een interlineaire vertaling en vergelijking van de verschillende Bijbelvertalingen, en op de rechterpagina het commentaar.

Daarna volgen nog bijna honderd pagina's bijlagen, zoals over de toekomst van Israël volgens de vroegchristelijke kerk, de identificatie van Gog en Magog, het tempelvisioen van Ezechiël en de vier rijken in het boek Daniël.

Talloze andere vragen worden in het commentaar besproken, zoals waarom het boek Daniël voor een deel in het Aramees is geschreven, waarom Daniël en zijn drie vrienden aan het hof geen vlees aten en de verschillende opvattingen die er zijn over het zeventig weken visioen in Daniël 9, een van de moeilijkste passages uit het Oude Testament. Heel zorgvuldig worden de diverse opvattingen beschreven en beargumenteerd waarom men voor het een, dan wel het ander kiest.

Omdat de auteurs vanuit een orthodox-christelijke overtuiging schrijven, gaan ze ook in op vragen die in andere commentaren niet zo belicht worden, bijvoorbeeld wie de vorst van Tyrus uit Ezechiël 28:11-19 is, een letterlijke koning of een demonische engelenvorst.

Ik ben zeer enthousiast over dit deel. Mogen velen bij hun studie van de Bijbel, bij de voorbereiding van preken en overdenkingen, met vrucht gebruik maken dit boek.

1. Profetisch Perspectief - juli 2014 - www.profetischperspectief.nl

Studiebijbel: Daniël en Ezechiël

Recensie door G. Hette Abma

`Hebt u al die boeken gelezen?' Een herkenbare vraag voor ieder die een goed gevulde boekenkast heeft. Het antwoord is wat lastig. Meestal heb je immers niet van de inhoud van alle boeken uitgebreid kennis genomen. Denk alleen maar aan de series bijbelcommentaren. Zulke uitgaven ga je niet direct achter elkaar uitlezen. We rekenen die tot de naslagwerken.

Terwijl ik bezig ben dit stuk te schrijven, heb ik een dergelijke publicatie voor me liggen. Om precies te zijn is dit het elfde deel van de Studiebijbel Oude Testament. Al ettelijke keren had ik de gelegenheid te attenderen op eerder verschenen delen van deze waardevolle serie commentaren. Om een recensie te schrijven ben ik driftig aan het grasduinen in deze verklaring van twee bijbelboeken die niet alleen voor een eenvoudige bijbellezer moeilijk zijn om te begrijpen. Het gaat om de twee profeten die de ballingschap in Babel meemaakten, namelijk Ezechiël en Daniël.

Tempelvisioen
Als iemand nog niet eerder zelf kennis gemaakt heeft met een uitgave van de Studiebijbel zou die kunnen denken dat je zo'n boek kennelijk op Joodse wijze moet lezen. Hij ziet me namelijk achterin beginnen. Dit heeft echter een andere reden. Ik ben razend nieuwsgierig naar de excurs over het tempelvisioen van Ezechiël. Hoe er over de hoofdstukken 40-48 wordt geschreven, vormt een goede testcase voor de wijze waarop de exegeten omgaan met de Bijbeltekst.

De veel geroemde bijbeluitlegger Johannes Calvijn heeft maar liefst 175 preken gehouden over de profetie van Ezechiël. Over de genoemde laatste hoofdstukken slechts één. De hervormer van Genève maakt dankbaar gebruik van het commentaar van Hiëronymus en daarom gaat hij er op grond van de Hebeeënbrief vanuit dat heel de oudtestamentische eredienst in Christus zijn vervulling heeft gevonden. Zo komt hij tot een symbolische uitleg van het tempelvisioen.

De onverdacht gereformeerde theoloog G.Ch.Aalders verwerpt in de lijn van Calvijn de letterlijke uitleg. Voor hem is belangrijk dat in het Nieuwe Testament in geestelijke zin over de tempel als de gemeente wordt gesproken (1 Kor.3:16v, 6:19). De terugkeer van de heerlijkheid van de HERE is een profetie die met Pinksteren in vervulling is gegaan.

Hermeneutiek
Belangrijk is wat P.L.Tan schreef in zijn boek over De hermeneutiek van de profeten (1974). Volgens hem geldt de leesregel dat een tekst niet symbolisch mag worden verklaard wanneer op die manier de vermelding van allerlei details overbodig blijkt te zijn. Hoe moet je bijvoorbeeld al die getallen en maten duiden als je de vervulling van het tempelvisioen ziet in de christelijke gemeente? Met andere woorden gaat het erom dat we de Schrift volstrekt serieus nemen en er niet een geestelijke draai aan geven in onze uitleg.

Vervangingsleer
Terecht stellen de auteurs van de Studiebijbel vast dat de veronderstelling van de aanhangers van de symbolische verklaring wel onvermijdelijk de vervangingstheorie moet zijn: de kerk is in de plaats van Israël gekomen. Die opvatting is duidelijk aanwezig bij G.Ch. Aalders. Volgens deze exegeet is er bijbels-theologisch gezien in het nieuwe verbond geen plaats voor een nationaal herstel van Israël. Bij de evaluatie gaan de schrijvers weliswaar voorzichtig te werk. Al lijkt de symbolische verklaring verbonden te zijn met de vervangingsgedachte, toch blijkt het wel mogelijk te geloven dat Israël eens tot bekering zal komen.

Wie een letterlijke uitleg van de profetie aangaande het tempelvisioen geeft, stuit ook op problemen, die zomaar niet aan de kant geschoven kunnen worden. Mooi is het hoe aan het slot van de evaluatie van de excurs over de tempel wordt verwezen naar de Messias-belijdende Jood Isaac da Costa. De Schrift is duidelijk in de hoofdzaken en tegelijk stelt de tekst ons op veel punten voor een raadsel. Hij is de overtuiging toegedaan dat de meeste profetische zaken niet helder zijn voordat de dag van de vervulling is aangebroken. `Zoo weet ik bijvoorbeeld niet, wat de tempel van Ezechiël beteekent. Ik sta voor dezen tempel. Ik wil ook niet beproeven er in te gaan. Ik zie geen kans om Ezechiëls tempel te verklaren. Doch er is maar een kleine straal van licht uit den hemel op dezen tempel noodig, en hij staat ontsluierd voor onze oogen.'

Klassieke benadering
Het verdient aanbeveling meteen ook de volgende excurs te lezen. Deze gaat over `de vier rijken in het boek Daniël'. Welke visie een bijbelverklaarder heeft op de achtereenvolgende rijken, heeft direct met de datering van het boek te maken. Wanneer in het vierde rijk Rome wordt herkend, dan hebben de profetieën per definitie een voorspellend karakter. Men heeft geen dwingende redenen het boek later te dateren dan in de tijd van Daniël zelf (6e eeuw voor Christus). Uitleggers die niet kunnen aannemen dat God de toekomst tot in details kan voorzeggen, gaan er vanuit dat het boek veel later is geschreven (rond 165 voor Christus). Het getuigt van een zorgvuldige werkwijze wanneer de auteurs vaststellen dat je dit niet mag omkeren. Wie op andere overwegingen tot een latere datering komt, hoeft nog niet te twijfelen aan de mogelijkheid dat God in de profetie de toekomst voorzegt. Zoals we kunnen verwachten gaan de schrijvers zelf uit van de klassieke benadering, maar tegelijk geven zij wel de andere opvattingen weer.

Vrederijk
Graag wil ik ook in deze recensie ieder die serieus de Bijbel wil onderzoeken, aanbevelen gebruik te maken van de Studiebijbel. Ooit werd me gevraagd om in een winterseizoen te preken over de profetie van Daniël. Op alle bijbelkringen van de St-Janskerk zouden ze zich daar namelijk ook mee bezig houden. Ik had er later geen spijt van dat ik tijdens mijn vakantie op een rustige plek gezeten aan de voet van de Zwitserse bergen daar tevoren al intensief mee bezig ben geweest. Het is geen gemakkelijke opgave de boodschap van Daniël in deze tijd aan de gemeente door te geven. Ik herinner me de verrassing te ontdekken hoe indrukwekkend de profeet enkele keren spreekt over het komende vrederijk. Bijvoorbeeld: 'In de dagen van die koningen zal de God van de hemel echter een Koninkrijk doen opkomen dat voor eeuwig niet te gronde zal gaan en waarvan de heerschappij niet op een ander volk zal overgaan. Het zal al die andere koninkrijken verbrijzelen en tenietdoen, maar zelf zal het voor eeuwig standhouden' (Dan. 2:44). Ook is belangrijk wat we lezen over de Zoon des Mensen in Daniël 7 (bijvoorbeeld vers 14 en 27). Als de hogepriester aan Jezus vraagt: 'Bent u de Messias, de Zoon van de Gezegende?' antwoordt Jezus onomwonden: `Ik ben het. En u zult de Zoon des mensen zien zitten aan de rechterhand van de kracht van God en zien komen met de wolken van de hemel' (Marc. 14:61 v). Met deze woorden verwijst Hij naar het betreffende hoofdstuk in Daniël (vers 13). Naar mijn overtuiging heeft Jezus het dan over 'de tijden van verkwikking', waar werkelijk alle profeten over hebben gesproken (Hand.3:17-21). Graag had ik daarover nog wat uitvoeriger geïnformeerd willen worden in de Studiebijbel. Zo zien we maar weer: er blijft altijd nog wel iets te wensen over. Misschien kan deze lacune op de site worden opgevuld.

Met vertrouwen kunnen we de verschijning van het laatste deel van de SBOT over de kleine profeten (Hosea tot Maleachi) tegemoet zien. Dan kunnen de auteurs een project van ongeveer dertig jaar afronden. Er zal dan een monumentaal werk van Bijbeluitleg tot stand gebracht zijn. Naar mijn overtuiging uitermate betrouwbaar en tegelijk ook wetenschappelijk verantwoord.

www.vergadering.nu