Wedergeboorte

Geloof in God en geloof in Jezus Christus
'Wij' zijn gewend aan de uitleg dat ook de OT-gelovigen wedergeboren waren. Br. H.L.Heijkoop heeft deze opvatting verbreid, maar hij heeft het ook zelf wel tegengesproken. En er waren ook wel andere 'broeders' die dat niet zo zagen. Want wedergeboorte staat immers in direct verband met de uitstorting van de Heilige Geest. 

Het probleem is ontstaan doordat we gingen denken dat mensen die in God geloven toch wel 'uit God geboren' moeten zijn, of anders gezegd 'wedergeboren' moeten zijn. Maar hier moeten we het belangrijke onderscheid zien tussen 'Geloof in God' en 'Geloof in de Heer Jezus'.
- Geloof in God is verbonden met 'leven uit God'.
- Geloof in de Heer Jezus is verbonden met 'eeuwig leven', dat is 'Christus zelf'. Dit tweede is de 'wedergeboorte'. De wedergeboorte is direct verbonden met de uitstorting van de Heilige Geest. Dit is vooral duidelijk te zien in Ezechiël 36.

De wedergeboorte in het Oude Testament
De wedergeboorte was onbekend in het OT en werd alleen in 'type' aangeduid in de profetieën die pas in vervulling zouden gaan bij de komst van de Messias om het vrederijk te stichten, namelijk in Ez 36:25-27 (Ik zal u een nieuw hart en een nieuwe geest geven... ik zal Mijn Geest geven) en in Joël 2:28-32 (Ik zal mijn Geest uitgieten). Dit zijn beloften voor de toekomst, en de vervulling is nog steeds toekomst.

De wedergeboorte in Johannes
Pas in het Nieuwe Testament, in het evangelie van Johannes, lezen we meer over de geestelijke geboorte:
 - 'uit God geboren zijn' (Joh.1:13)
 - 'opnieuw geboren worden' (3:3,7)
 - 'uit water en Geest geboren worden' (3:5)
 - 'uit de Geest geboren zijn' (3:6,8).
Daarbij ligt er dus steeds een duidelijk verband met de Heilige Geest.
In Joh. 3:1-12 gaat het over 'opnieuw geboren worden' i.v.m. het toekomstige koninkrijk.
Ook moeten we er rekening mee houden dat het kruis aan dat koninkrijk moest voorafgaan. Want daarom zegt 1Pt.1:3 dat God ons heeft wedergeboren doen worden door de opstanding (!) van Jezus Christus.
En 1Joh.5:1 zegt dat we wedergeboren zijn door het geloof in Jezus Christus. Let er dus op dat het dus vóór de komst van Christus niet mogelijk was wedergeboren te zijn. Wedergeboorte is alleen mogelijk door geloof in Jezus Christus en door geloof in zijn opstanding.

De wedergeboorte in Mattheüs
In Matt.19:28 wordt 'DE WEDERGEBOORTE' genoemd. Eigenlijk wordt hier de definitie van 'de wedergeboorte' gegeven. De Heer Jezus zegt hier dat 'DE wedergeboorte' aanbreekt als Hij op de troon zal zitten, dus bij 'de herstelling van alle dingen': "Ik zeg u dat gij in de wedergeboorte, wanneer de Zoon des mensen zal zitten op de troon van zijn heerlijkheid, gij ook zult zitten op twaalf tronen, om de twaalf stammen van Israël te oordelen."

Dat herstel van Israël in de toekomst wordt dus 'DE wedergeboorte' genoemd. Dan gaan Ez. 36 en Joël 2 in vervulling en zal God zijn Geest uitgieten. 'De wedergeboorte' is dus de toekomstige uitstorting van de Heilige Geest over het volk Israël. En dat zal gebeuren als zij Jezus als hun Messias zullen aanvaarden.

Wat in Handelingen 2 plaatsvond, is de vóór-vervulling van "de wedergeboorte", voor de Geméénte. De uitstorting van de Heilige Geest, 'de wedergeboorte', is nú al het deel van de christelijke Gemeente. Door het geloof in de Heer Jezus ontvangt iemand de Heilige Geest, wordt verzegeld met de Heilige Geest, of met andere woorden: wordt opnieuw geboren, wedergeboren.

Hoe zit het dan met de OT-gelovigen?
Let er wel op dat het er dus helemaal niet om gaat dat de OT-gelovigen niet gelovig of niet behouden zouden zijn. Het gaat erom dat het begrip 'wedergeboorte' niet van toepassing is op hún bekering. Natuurlijk is de bekering tot God het werk van de Heilige Geest. Maar de teksten in het NT geven aan dat er een groot verschil is met het ontvángen van de Heilige Geest door het persoonlijk aanvaarden van de Heer Jezus.
De Persoon van de Heilige Geest kwam 'pas' op de Pinksterdag om bij ons en in ons te wonen. Hier ligt ook meteen de verklaring waarom de oudtestamentische gelovigen 'slaven in plaats van zonen' werden genoemd. Zónen zijn we namelijk door de Geest van zijn Zoon (zie Galaten 4:4-7). En Rom.8:14-15 zegt dat we door de Geest van God zonen van God zijn, en dat we niet een geest van slavernij maar een geest van zoonschap ontvangen hebben.

Daarom kun je ook niet zeggen dat de Joden en de tot God bekeerde heidenen eeuwig leven hebben. Het bezitten van eeuwig leven is een nieuw feit. Het is voor hen die in Jezus geloven en daarop de Heilige Geest ontvangen (Joh.3:36; 5:24).

De gelovigen van het Oude Testament, of beter gezegd, alle gelovigen die niet de Heer Jezus als Verlosser kennen, werden en worden behouden door op God te vertrouwen, ook voor wat betreft de vergeving van hun zonden. Zij waren wel bekeerd, namelijk bekeerd tot God, maar (nog) niet tot de Heer Jezus. En daarbij hoort niet de benaming 'wedergeboorte'.
We doen bijvoorbeeld ook David niets tekort als we zeggen dat hij geen wedergeborene was. Natuurlijk kwamen de Psalmen niet voort uit zijn oude natuur, maar uit God die met zijn Geest aan hem en in hem werkte. En zelfs als we zeggen dat hij 'leven uit God' ontving, hoeft dat niet 'wedergeboorte' te betekenen. God kan zorgen dat uit ieder mens de prachtigste profetieën voortkomen. Zelfs uit iemand als Bileam, die er op uit was om het volk te vloeken, kwamen prachtige profetieën voort, omdat de Geest van God op hem was. Maar opnieuw geldt dan: dat heeft niets met wedergeboorte te maken. David had God lief en was daarom een man naar Gods hart. Hij geloofde God, hij vertrouwde Hem, maar desondanks is het niet juist om daar de benaming 'wedergeboorte' aan te verbinden. Dat is voorbehouden aan geloof in de Heer Jezus en het kennen van de Messias.

Dus nu reeds is 'de wedergeboorte' voor de Gemeente (zie vooral de Johannes-teksten) en in de toekomst komt de wedergeboorte over het volk Israël en over alle gelovigen in het vrederijk als Gods Geest wordt uitgegoten (zie Mt.19:28, Ez. 36 en Joël 2). 

Aanverwante termen.
Er zijn nog aanverwante termen. Hoe moeten we termen als 'nieuwe natuur' en 'deelgenoot van de goddelijke natuur' zien? Ook die termen zijn uitsluitend van toepassing als door de uitstorting (doop) van de Heilige Geest de nieuwe geboorte bewerkt wordt.

We moeten dus niet de term 'wedergeboorte' gebruiken voor het tot geloof in God komen, dus zonder Jezus te kennen, zoals dat in het OT gebeurde. En wat ook nu nog steeds gebeurt als mensen in God gaan geloven zonder Jezus te aanvaarden en de Heilige geest te ontvangen.
Zij zijn 'gelovigen in God' zoals b.v. Cornelius dat was, die tot God bad (Hand.10:2), of Lydia die God diende (Hand.16:14), of de discipelen tegen wie Paulus zegt: "Hebt gij de Heilige Geest ontvangen toen gij geloofd hebt". Nee dus. Die ontvingen zij even later waardoor zij wedergeboren werden en Geestvervulde christenen werden (Hand.19:2).
Maar niettemin mogen wij Godvrezende mensen ook aanspreken met 'broeders', zoals Petrus dat deed met de Joden (Hand.2:29).