|
Nieuwe Bijbel Vertaling Een serie korte recensies in de BODE met enkele artikelen uit andere bladen |
||||
|
Menu Evangelisch-Gereformeerd Gedurende het jaar 2005 zal deze lijst regelmatig aangevuld worden. |
Bode
- januari
2005
Nieuwe Bijbel Vertaling: In mijn boekenkasten heb ik de beschikking over vele tientallen bijbels, in allerlei vertalingen. En daarnaast maak ik er een gewoonte van dagelijks de Heilige Schriften te lezen in de oorspronkelijke talen, Hebreeuws en Grieks. Ik ben geen bijbelwetenschapper, maar een beetje lezen lukt nog
wel. Velen van de lezers van de BODE zullen ook wel eens, al is het
maar 'voor de aardigheid', een andere vertaling hebben geraadpleegd. Al lezend in dezelfde oude en vertrouwde Bijbel kun je dan ineens verrassend nieuwe perspectieven tegenkomen. Prachtig, toch? Alleen al daarom mogen we de NBV hartelijk en dankbaar
verwelkomen. We hebben bovendien te doen met een echte vertaling, niet alleen maar met een parafrase. Ik kan me heel goed voorstellen dat velen, zowel jongeren als ouderen, moeite hebben met de zware teksten van de Statenvertaling en van de vertaling NBG'51, en dan liever lezen in Het Boek of in de Groot Nieuws Bijbel. Toch is dat wel een al te gemakkelijke
capitulatie. Wie met eerbied en accuratesse de Schrift wil bestuderen, en dus wil weten wat er precies staat, die moet een echte vertaling nemen. En dat is de NBV, zonder twijfel. Al zou je er verder niets van weten en zelf de grondtalen niet kennen, dan nog is het de moeite waard deze vertaling
voor jezelf te gaan gebruiken. Iedere verrassing zal je aan het denken zetten, en dan is het vervolgens gewoon een kwestie van, letterlijk, Schrift met Schrift vergelijken, de ene vertaling met de andere. Laat duizend vertalingen spreken. En blijf vol verwachting en belangstelling intensief zoeken naar wat er staat. Nu gebruiken wij niet allemaal en niet altijd en overal de Bijbel op dezelfde manier. Voor jezelf iets lezen onderweg in de trein, of het Woord gebruiken als inhoud van je gebed of meditatie, de Schrift tot in de laatste details analyseren om tot een zo nauwkeurig mogelijke exegese te komen, of preken uit de Bijbel, dat is niet allemaal hetzelfde. Lezen en mediteren kun je vanuit bijna iedere bijbelvertaling doen. Soms zul je het verlangen voelen opkomen om wat nauwkeuriger te weten wat er nu precies staat, en dan kun je even snel naar je boekenkast lopen (als die voldoende gevuld is) of een internet speurtocht beginnen (als je daar de weg weet te vinden). Maar eigenlijk moet je daarvoor je stille tijd niet onderbreken: laat maar even, komt later. Bij persoonlijke of gezamenlijke bijbelstudie mag (of moet) je eigenlijk altijd willen weten wat er precies staat. Niet iedere studie kan even intensief en diepgaand worden, en niet in ieder gezelschap moet alles wat je tegenkomt aan de orde worden gesteld. Ook daarbij geldt het criterium dat de apostel Paulus met zoveel nadruk laat gelden voor de samenkomsten van de gemeente: het moet tot opbouwing zijn van alle betrokken mensen, en tot eer van de naam van de Heer. Maar binnen dat kader moet alles bespreekbaar zijn, en kan alles onderzocht worden. Ben je bezig een preek (dan wel een bijbelstudie) voor te bereiden, of een bijbelstudie (dan wel een preek) te houden, dan zal iedere verrassing des te meer aandacht mogen krijgen. Overigens is dat juist een overweging om in eerste instantie de NBV eerst maar eens te reserveren voor de voorbereiding, en deze nieuwe en nog onbekende vertaling niet zomaar op de kansel mee te nemen. Want iedere verrassing is boeiend, maar het kan best zijn dat je er tijdens een preek niet zomaar weg mee weet. Wat je in de voorbereiding van preken of bijbelstudies, of bij je eigen Schriftstudie, zult tegenkomen, verdient nader onderzoek. Denk niet te gauw: dat is fout, want tot dusver las ik altijd
die-en-die vertaling, en daarin staat het anders. Sommige vertaalkeuzes
zijn beter, andere misschien wel slechter, een enkele vertaalkeuze zou misschien zelfs fout kunnen zijn, maar in heel veel gevallen zijn vertaalkeuzes gebaseerd op andere keuzes, die aan de NBV ten grondslag liggen. Zo is bij het Oude Testament van een bepaalde Hebreeuwse tekst uitgegaan
(de BHS) en bij het Nieuwe Testament ook (de Nestle Aland, 27e druk). 't Is maar dat je zoiets weet. Er
zijn soms alternatieven vermeld, maar niet consistent. Een bijzonderheid: voor het eerst zijn in een Nederlandse vertaling ook tekstvarianten uit de Dode Zeerollen verwerkt (zie bijv.
Js53:11).Veel informatie hierover is te vinden op de website www.nbv.nl. Er zijn uiteraard ook bepaalde uitgangspunten voor de vertaalarbeid
gekozen. Voor de kenners: het accent ligt meer op dynamisch equivalente dan op idiolecte vertaling. In
het januarinummer van het blad ELLIPS wordt daarover door Willem Ouweneel in meer bijzonderheden geschreven. Al heel snel waren sommige edities van de NBV uitverkocht, maar even snel zijn herdrukken gepland, en zo zal in de boekhandel binnenkort toch een aanzienlijke variëteit aanwezig zijn. Let er goed op welke editie het beste is voor het doel waarvoor je de bijbel aanschaft. De eerste bijbeluitgaven, verschenen in het najaar van 2004, zijn allemaal voorzien van inleidingen voor de bijbelboeken. Die zijn aan de ene kant heel handig, doordat ze de lezer bijvoorbeeld helpen aan een basis indeling van het boek, en dus bij het lezen en bestuderen behulpzaam zijn. Aan de andere kant zijn daarin soms bepaalde vooroordelen ten aanzien van de totstandkoming van de Schrift verwerkt, waarmee wij niet altijd zullen kunnen leven, bijvoorbeeld een late datering van het boek Daniël, of een vermoeden dat Judas als auteur van de aan hem toegeschreven Brief een pseudoniem is. En we mogen best even de hik krijgen als we in de inleiding tot het boek Genesis lezen dat daarin 'materiaal uit mythen en sagen theologisch verwerkt is'.
|
|||
