Evangelisch-Gereformeerd

De Opwekking komt eraan

NBV recensies in de Bode - Inleiding
  20050110 Bode: Genesis
  20050218 Bode: Ruth&Rechters
  20050318 Bode: Prediker
  20050418 Bode: Jesaja
  20050513 Bode: Amos&Zacharia
  20050617 Bode: Johannes
  20050901 Bode: Handelingen
  20051018 Bode: Romeinen
  20051118 Bode: 1&2Timoteüs-1
  20051118 Bode: 1&2Timoteüs-2
  20051118 Bode: Deuterocanoniek

  20050115 Ellips: Vertalingen
  20050205 Zoeklicht: De inleidingen
  20050310 Uitdaging: Acceptatie
  20050410 Uitdaging: VEG - NBG
  20060510 Uitdaging: Bram Krol
  20070501 Herziene Statenvertaling

  Links

Waar was God?

Abortus - Euthanasie

Kerkgeschiedenis

Satan

Gedurende het jaar 2005 zal deze lijst regelmatig aangevuld worden.
De BODE komt maandelijks met een korte recensie.

Lees mee met de NBV
Jesaja
door Harro Medema


Veel van mijn leeftijdsgenoten (ik ben van 1975) zullen bij het lezen van de Bijbel zich afvragen: hoe voelt de tekst aan? En vervolgens: wat heeft de Heer in dit gedeelte te zeggen voor mijn dagelijks leven? En pas daarna: wat staat er eigenlijk precies? De Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) is een bijbelvertaling die een goed antwoord kan geven op de eerste twee vragen. En daarom zullen veel jongere, maar ook oudere mensen zich aangetrokken kunnen voelen. In het geval van de NBV vertaling van het bijbelboek Jesaja die ik hier kort mag recenseren voel je de betrokkenheid van God op zijn volk, en zijn haast wanhopige pogingen om zijn volk weer dicht bij Zich te brengen. Het boek leest als een trein; daardoor wil je graag méér lezen: je zou graag 'ook nog de film willen zien'.

Het contrast met de NBG vertaling lijkt groot: de NBG versie van Jesaja is vertaald vóór de Tweede Wereldoorlog, en is daarmee taalkundig stukken ouder dan 1951. Die taal 'voelt' daarom ook oud aan. Bovendien speelt mee dat een goede vertaler meestal geen twintiger is en hij of zij daarom sowieso 'oudere' taal zal gebruiken. Alleen daardoor al zit de NBV een stuk dichter bij onze dagelijkse taalbeleving dan de NBG'51.

Om toch maar even naar de derde vraag te gaan ('wat staat er precies?'): hoewel men geen woord voor-woordvertaling beoogt met de NBV, nemen de vertalers de grondtekst behoorlijk serieus. Men plaatst nogal wat noten met verwijzingen naar gebruikte manuscripten en schroomt niet een keus te maken voor een manuscript dat tekstueel vermoedelijk dichter bij de bedoeling van de schrijver zelf komt. Een voor bijbelvertalers beroemde dan wel beruchte passage, Jesaja 7:14, wordt bijvoorbeeld keurig vertaald naar de inhoud van de Hebreeuwse tekst: 
Daarom zal de Heer zelf u een teken geven: de jonge vrouw is zwanger, zij zal spoedig een zoon baren en hem Immanuël noemen.

Ronduit negatief bij de NBV vind ik dat in de meeste inleidingen op de bijbelboeken verwijzingen worden gebruikt naar redactionele hypothesen die vooral in vrijzinnige kring populair zijn. 'Zo ook hier: men duidt op de (hypothetische) Proto , Deutero en Trito Jesaja. Dat bij het ontstaan van de bijbelse teksten redactiewerk heeft plaatsgevonden, zal niemand ontkennen. De vraag is alleen: hoe? Maar de vertalers grijpen bij Jesaja zelfs niet eens de kans aan om dit te beargumenteren.

In de inleiding wordt bijvoorbeeld niet verteld over het verschil in teksttypen in Qumrans eerste Jesaja rol (1 QIsa): tussen hoofdstuk 1 33 en 34 66.(1) Ze laten m.i. wel heel duidelijk zien dat ze zijn blijven hangen in verouderde, veelal vrijzinnige hypothesen en daarmee hun oude bronnen nog niet serieus genoeg nemen. Ook andere interpretaties van de redactie van het boek komen niet aan bod. Voor christenen die de tekst van Gods Woord en dus ook Jesaja serieus nemen, is dit toch op z'n minst een aanfluiting te noemen. Over het algemeen gesproken ben ik behoorlijk lovend over de Nieuwe Bijbelvertaling en in het bijzonder het boek Jesaja. De inleidingen op de bijbelboeken zouden er echter van mij niet in hoeven: de tekst zelf is genoeg.

Tip: Gebruik voor een 'vergelijkend warenonderzoek' zelf eens de website http://biblija.net/biblija.cgi?lang=nl  waar je de Statenvertaling, de NBG, Willibrord, Herziene Groot Nieuws en de NBV naast elkaar kunt lezen.


(1) E. Würtwein, Der text des Alten Testaments Stuttgart 1988, 40 41.
Zie ook www.ao.net/~fmoeller/qum-28.htm