Evangelisch-Gereformeerd

De Opwekking komt eraan

NBV recensies in de Bode - Inleiding
  20050110 Bode: Genesis
  20050218 Bode: Ruth&Rechters
  20050318 Bode: Prediker
  20050418 Bode: Jesaja
  20050513 Bode: Amos&Zacharia
  20050617 Bode: Johannes
  20050901 Bode: Handelingen
  20051018 Bode: Romeinen
  20051118 Bode: 1&2Timoteüs-1
  20051118 Bode: 1&2Timoteüs-2
  20051118 Bode: Deuterocanoniek

  20050115 Ellips: Vertalingen
  20050205 Zoeklicht: De inleidingen
  20050310 Uitdaging: Acceptatie
  20050410 Uitdaging: VEG - NBG
  20060510 Uitdaging: Bram Krol
  20070501 Herziene Statenvertaling

  Links

Waar was God?

Abortus - Euthanasie

Kerkgeschiedenis

Satan

Gedurende het jaar 2005 zal deze lijst regelmatig aangevuld worden.
De BODE komt maandelijks met een korte recensie.

Lees mee met de NBV
Johannes
door Richard Hakvoort

In dit artikel kijk ik naar wat de NBV heeft te bieden in het Johannes evangelie. Hierbij vergelijk ik ook met de Griekse grondtekst. In tegenstelling tot andere schrijvers in deze artikelenserie beheers ik het N.T. Grieks niet. Ik heb me dus moeten verlaten op handboeken die het Grieks toelichten. Dat bepaalt ook meteen mijn mening over de NBV Ik wil er bij een bijbelvertaling op kunnen vertrouwen dat deze correct en nauwkeurig is. Als ik een bijbelstudie of preek voorbereid, zal ik, niet bij elke tekst de Griekse grondtekst raadplegen. Voor mij moet de bijbelvertaling al dermate goed zijn dat ik erop kan vertrouwen.

In de voorgaande afleveringen van deze serie hebben we al gezien dat de NBV een leesbare vertaling is, maar geenszins een letterlijke vertaling. Voor mij persoonlijk bepaalt dat eigenlijk mijn oordeel over deze vertaling als 'geschikt om uit voor te lezen na de avondmaaltijd' maar 'niet geschikt om te gebruiken voor bijbelstudie of preek'.

Een aantal voorbeelden uit het Johannes evangelie ondersteunen deze visie: Het evangelie begint in 1:1 ('In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God') letterlijk hetzelfde als in de NBG vertaling, maar het oud Nederlands is omgezet naar hedendaags Nederlands.

De alom bekende tekst 3:16 is ook zeer leesbaar in de NBV: 'Want God had de wereld zo lief dat hij zijn enige Zoon heeft gegeven, opdat iedereen die in hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft. 'Als kanttekening bij dit vers kan gezegd worden dat het eniggeboren Zoon van de NBG vervangen is door enige Zoon in de NBV Deze vertaalkeuze verkleint de reikwijdte die in het oorspronkelijke Griekse woord monogenes zit, wat inhoudt: enige van een klasse of soort, uniek, geliefd, waardevol. Maar ook 'eniggeboren' zoals de NBG vertaalt, dekt niet geheel de lading van het Gr. woord.

In 20:30,31 legt Johannes het doel van zijn evangelie uit: 'Jezus heeft nog veel meer wondertekenen voor zijn leerlingen gedaan, die niet in dit boek staan, maar deze zijn opgeschreven opdat u gelooft dat Jezus de messias is, de Zoon van God, en opdat u door te geloven leeft door zijn naam.' Ook hierbij is de strekking van de NBG volledig gehandhaafd, maar wel leesbaarder opgeschreven. In deze tekst valt verder op dat de NBV discipel (Gr. mathetes) vertaalt met leerling. Dit is uiteraard één aspect van het discipelschap. Het andere aspect is volgeling en dat komt in deze woordkeus niet tot zijn recht. Aan de andere kant kun je stellen dat geen enkel Nederlands, woord de lading van mathetes volledig dekt.

In een paar andere teksten wijkt de NBV af van een letterlijke vertaling, zonder dat het duidelijk is waarom. In 2:4 staat: Wat wilt u van me?" zei Jezus. "Mijn tijd is nog niet gekomen' terwijl in de grondtekst en in de NBG staat dat Jezus zijn moeder aanspreekt met vrouw. Waarom heeft de NBV dit zo vertaald? Wellicht omdat het anders te onvriendelijk klinkt? Of dit onvriendelijk klinkt of niet, is uiteindelijk echter een beslissing die een bijbeluitlegger moet nemen, niet een vertaler. De NBV is overigens wel consequent, want ook in 20:15 wordt de aanspreking vrouw weggelaten.

Tenslotte zien we ook in 5:43 dat bijbeluitleg de vertaling sterk beïnvloed heeft. Daar vertaalt de NBV: 'Ik ben gekomen namens mijn Vader, maar u accepteert mij niet, terwijl u iemand die namens zichzelf komt, wel zou accepteren.' In deze vertaling komt het profetische karakter van 5:43 niet tot uiting (met name de mogelijk bedoelde referentie naar de antichrist) doordat niet zult maar zou wordt vertaald. De NBG is hier een correctere weergave van de toekomstige Gr. werkwoordsvorm.

Kortom: mijns inziens kan men de NBV gerust lezen om door de duidelijke schrijfstijl opnieuw bepaald te worden bij Gods Woord. De vertaling lijkt mij minder geschikt om bijbelstudie en theologie op te baseren.